وحدت وجود در نهج البلاغه

وحدت شخصیه وجود از نگاه عرفا عبارت است از آنکه یک وجود شخصی لایتناهی بیکران، تمام هستی و همه واقع و خارج را پر کرده است؛ به نحوی که دیگر جایی برای وجود غیر و وجود دوم نیست. به بیان دیگر، یک وجود بسیط و نامتناهی همه متن واقع را در همه سطوح و مراتب فرا گرفته، و این وجود بسیط صرف و مطلق وجود، همان حق تعالی و خداوند متعالی است، و ماسوای او هرچه هستند همه جلوه ها و تجلیات و شئون اویند. امام علی علیه السلام در خطبه های مختلف خود در نهج البلاغه به وحدت وجود اشاره می کند. وجود خداوند با تمام جمادات و انسان ها و حیوانات و در یک کلام با همه مخلوقات و ماهیات هست، ولی در عین حالی که همه آنها را ظهور می دهد و از رگ گردن به آنها نزدیکتر است خود صفت هیچ کدام از آنها را نمی گیرد و مقارن های با آنان پیدا نمی کند یعنی از جنس ماهیت ها نمی شود. و غیر از همه چیز است منتها نه به نحوی که دستش از آنان کوتاه شود و اشراف او بر آنان زائل گردد