نظریه معاشرت های ترجیحی ساترلندو بررسی آن از منظر آموزه های اسلامی و قوانین موضوعه

انسان ها در طول زندگی با نهاد ها و گروه های اجتماعی مختلفی ارتباط دارند. از جمله مهم ترین آن ها، نهاد خانواده، مدرسه، دوستان و هم سالان است. در کنار این گروه های حقیقی، در دنیای امروز فضای مجازی(سایبر) نیز در بسیاری از حوزه های زندگی انسان به طور موثر خودنمایی می کند. آنچه که در اثنای این رواب اتفاق می افتد، تاثیرگذاری این نهاد ها و گروه ها نسبت به رفتار انسان است. ساترلند با توجه به این نکته و به تاسی از نظریات یادگیری در حوزه روانشناسی، نظریه معاشرت های ترجیحی را در قالب 9 رکن بیان کرده و معتقد است که رفتار مجرمانه یک امر ارثی نیست، بلکه یک امر اکتسابی و آموختنی است. در این نوشتار، با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای،طی دو مبحث، ابتدا نظریه ساترلند و مفهوم یادگیری اجتماعی تبیین و مورد نقد و بررسی قرار می گیرد، سپس در مبحث دوم، این نظریه از منظر تقنین و آموزه های اسلامی بررسی می شود. نتیجه مطالعات در این پژوهش این است که رفتار ها و از جمله رفتار مجرمانه در اثر همنشینی قابل یادگیری است و از نگاه اسلام نیز همنشینی با مجرمین یا افراد منحرف، تاثیر بسزایی در روی آوردن افراد به کجروی داشته و لذا مورد توجه اکید قرار گرفته و در آیات و روایات متعددی بر ضرورت دقت انسان در انتخاب دوست و همنشین تاکید شده است. همچنین در قوانین موضوعه نیز، این مساله از نگاه قانونگذار دور نمانده و مواد متعددی از قانون در راستای پیشگیری از وقوع جرم، به نظریه معاشرت های ترجیحی توجه داشته است.