سنجش سطح بهره مندی از خدمات شهری با استفاده از دو روش تاکسونومی عددی و روش تلفیق شاخص همپوشانی مورد شناسی: شهرستان های استان مرکزی

از آنجایی که توزیعوچیدمانخدماتشهرینقشموثریدرجابه جاییفضاییجمعیتو تغییراتاجتماعیداشتهوبا توجه به اینکه یکیازمعیارهایتوسعه پایدار، عدالتاجتماعی است؛ از این رو، برقراریارتباطمنطقیوهماهنگبینپراکنش جمعیت وتوزیعخدماتبرایرسیدنبهپایداریضروریبه نظرمی رسد. پژوهشحاضربهسنجش میزان برخورداری ازامکاناتوخدمات شهری مورد نیاز شهرستان های استان مرکزی پرداخته است. در این تحقیق بهره مندی از خدمات شهری در چهار بعد بهره مندی از خدمات آموزشی، ارتباطی، درمانی و فرهنگی مذهبی مورد سنجش واقع شده است. برای دست یابی به این مهم، 24 شاخص براساس تواتر نظر صاحب نظران و متخصصان انتخاب و از روش امتیاز استاندارد شده، استاندارد می شوند؛ سپس شاخص های استاندارد شده با دو روش متفاوت با یکدیگر ترکیب و تحلیل خواهند شد. سپس از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به وزن دهی ابعاد بهره مندی از خدمات شهری و متغیرهای هر یک از آن ها پرداخته شد. امتیازات برخورداری از خدمات شهری شهرستان های استان از دو روش تاکسونومی عددی و روشتلفیقهمپوشانیشاخص (IOM) محاسبه شد. نتایجبه صورتسطح بندی شهرستان ها در 5 دستهاز نظرمیزاندست یابیبهخدماتارائهشد. برای درک بهتر، نتایج در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ترکیب و ارائه می شود. بررسینتایجحاصلازمیزان برخورداریشهرستان هاازامکاناتوخدماتشهریحاکی ازتفاوت ناچیز در امتیازات به دست آمده از هر دو روش دارد.در مجموعشهرستان فراهان در هر دو روش در رتبه اول بوده و شهرستان های اراک و ساوه از مناطق محروم به حساب می آیند. از روش تاکسونومی عددی، شهرستان اراک با درجه توسعه یافتگی 84/0، پایین ترین درجه توسعه یافتگی و در میان شهرستان های همگن، شهرستان خنداب با درجه توسعه یافتگی 28/0، توسعه یافته ترین شهرستان استان است. از طریق روش IOM، شهرستان اراک و ساوه با امتیاز 13، کمترین توسعه یافتگی و شهرستان خنداب با امتیاز 83، بیشترین توسعه یافتگی را در میان شهرستان های همگن استان به خود اختصاص داده اند. به طور کلی می توان گفت، بین جمعیت، خدمات و امکانات شهری در شهرستان های استان مرکزی تناسبی صحیح و منطقی وجود ندارد.