اعجاز موسیقایی قرآن در آیینه عبارت های موزون عروضی

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 809

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PAQ-4-3_004

تاریخ نمایه سازی: 11 تیر 1398

چکیده مقاله:

  در معنای اعجاز قرآن وجوه متعددی، هم به لحاظ ظاهری و هم از حیث محتوایی بیان کرده اند. یکی از مهمترین جنبه های نظم موسیقایی قرآن کریم، ضرب آهنگ یا موزون بودن عبارات آن است که در کنار جاذبه معنایی و محتوایی قرآن بر زیبایی آن افزوده و سبب کشش و جذبه مضاعف آن می شود. آن چه به نحو تفصیلی برای نخستین بار در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، عبارات موزونی است که وزن آن ها قابل تطبیق بر اوزان عروضی است و در بسیاری از آیات قرآن کریم به چشم می خورد. برای بررسی این موضوع، عباراتی از چهار جزء آغازین قرآن کریم که بدون نیاز به هیچ گونه دخل و تصرفی موزون هستند، استخراج و بر اساس ارکان عروضی آن ها دسته بندی شده اند. یافته های این پژوهش به صراحت حاکی از آن است که عبارات موزون با وزن عروضی در قرآن به فراوانی به چشم می خورند و دارای اوزانی هستند که در شعر عربی یا  فارسی یا هر دو یافت می شود. بر اساس پژوهش حاضر تعداد این گونه عبارات، تنها در چهار جزء نخست و تنها با احتساب اوزان متفق الارکان 120 عدد است. بدین ترتیب می توان تعداد عبارات موزون (اعم از متفق یا مختلف الارکان) در سراسر قرآن کریم را بالغ بر چند هزار فقره تخمین زد. تعداد بسیار زیاد این عبارات در سرتاسر قرآن کریم نشان می دهد که این پدیده در قرآن، بر خلاف نظر کسانی که معتقدند موزونیت این عبارات بدون قصد گوینده بوده است، نه تنها تصادفی نیست، بلکه می تواند جلوه ای از اعجاز فرازمانی و فرازبانی قرآن باشد.        

نویسندگان

بابک شریف

دکتری زبان شناسی دانشگاه اصفهان

فاطمه بهرامی

استادیار زبان شناسی دانشگاه شهید بهشتی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • اخوان ثالث، مهدی (1373)، حریم سایه های سبز (مجموعه مقالات ...
  • الباقلانی، ابی بکر محمد بن الطیب (1374 ق/ 1954 م)، ...
  • حسنی، حمید (1383)، عروض و قافیه عربی، تهران: انتشارات علمی ...
  • حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی) (1422ق/1380ش)، کشف المراد فی ...
  • الحموی، ابن حجه (الشیخ تقی الدین ابی بکر) (1304 ق)، ...
  • خرمشاهی، بهاءالدین (1374)، قرآن و قرآن پژوهی ، در قرآن ...
  • رافعی، مصطفی صادق (1973)، اعجازالقرآن و البلاغه النبویه، بیروت: دارالکتاب ...
  • رجائی، احمدعلی (1353)، پلی میان شعر هجایی و عروضی فارسی ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (1363)، الاتقان فی علوم القرآن، ...
  • شمیسا، سیروس (1383)، آشنایی با عروض و قافیه، ویراست چهارم، ...
  • شمیسا، سیروس (1392)، فرهنگ عروضی (ویرایش پنجم)، تهران: میترا. ...
  • الغزالی، محمد (1382ق/ 1962 م). نظرات فی القرآن، القاهره: دارالکتب ...
  • قطب، سید (1945/2002)، التصویر الفنی فی القرآن، القاهره: دارالشروق. ...
  • مروتی، سهراب و نرگس شکربیگی (1392)، واکاوی موسیقی و نظم ...
  • محمود، مصطفی (1999)، القرآن محاوله لفهم عصری، القاهره: دارالمعارف. ...
  • المدنی، السید علی صدرالدین بن معصوم (صدرالدین دشتکی شیرازی) (1968)، ...
  • مطهری، مرتضی (1368الف)، حماسه حسینی، مجموعه آثار شهید مطهری، ش ...
  • مطهری، مرتضی (1368ب)، مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی، مجموعه ...
  • م ع رفت، م ح م ده ادی (1372)، ال ...
  • معرفت، محمدهادی (1383)، اعجاز القرآن ، در دائره المعارف بزرگ ...
  • معروف، یحیی (1378)، العروض العربی البسیط، کرمانشاه: دانشگاه رازی، تهران: ...
  • معینی، محسن (1377)، آیات موزون افتاده قرآن کریم ، دانشنامه ...
  • ممتحن، مهدی و مهین حاجی زاده (1389)، موسیقی و نظم ...
  • نجفی، ابوالحسن (1359)، درباره طبقه بندی وزنهای شعر فارسی ، ...
  • نجفی، ابوالحسن (1386)، تقطیع در عروض جدید ، در مدخل ...
  • نجفی، ابوالحسن (1390)، دایره ای با 180 وزن ، در ...
  • وحیدیان کامیار، تقی (1367)، وزن و قافیه شعر فارسی، تهران: ...
  • الهاشمی، السید احمد (1368)، میزان الذهب، قم: موسسه الوفاء، انتشارات ...
  • نمایش کامل مراجع