چیستی مذاق شرع، حجیت و نقش آن در استنباط

در این تحقیق مسئله اساسی چیستی مذاق شارع تبیین می شود. برای مذاق شارع، معانی متفاوتی ذکر کرده اند، اما بدیهی است که صحیح ترین معنای یک اصطلاح را باید نزد واضع آن و در فضای زایش آن یافت که در اینجا دلالتی از سنخ مذهب شرع و دستگاه شریعت دارد. حال اگر شرع را دستگاهی بدانیم که شارع برای تامین سعادت دنیوی و اخروی بشر طراحی کرده است، به دلیل ناتوانی ما از درک واقع، یک فقیه در ذهن خویش پس از ممارست فراوان و رسیدن به قوه اجتهاد، به مدد ادله شرعی، به نظامی از شریعت می رسد. این ساختار ذهنی، همان مذاق و دستگاه شریعت است که پس از برساخته شدن در ذهن فقیه، به خط وربط او در کلیه استدلال ها جهت می دهد و همچون سنگ محک، قدرت سنجش و ارزیابی ادله مختلف و یافتن حکم در موارد غیرمنصوص را به فقیه اعطا می کند.