تاملی بر جلوه های فره باوری در تاریخ بیهقی
محل انتشار: مجله نثر پژوهی ادب فارسی، دوره: 20، شماره: 42
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 302
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JLL-20-42_008
تاریخ نمایه سازی: 19 تیر 1398
چکیده مقاله:
یکی از مفاهیم بارز اساطیری که در ایران پس از اسلام نیز در میان عموم مردم و آثار مکتوب به حیات خویش ادامه داد، فرهباوری است. بررسی جلوههای این اندیشه که در روند دگردیسی خود از دوران باستان به بعد، تغییراتی گوناگون در کیفیت و کارکرد یافته است، یکی از زمینههای جذاب و سودمند پژوهشی است که ارزشهای تاریخی، جامعهشناختی، روانشناختی و حتی بلاغی بسیار دارد. بر اساس همین اهمیت، این مقاله بر آن است مهمترین نمودهای خودآگاه یا ناخودآگاه اعتقاد به فره را در یکی از برجستهترین آثار منثور ادب فارسی که هم ماهیتی تاریخی و هم صورتی ادبی دارد، بررسی کند. این اثر، تاریخ بیهقی است. هدف از این پژوهش، توصیف و تحلیل جزئیات فرهاندیشی در معنا و صورت اثر مذکور است تا بدین ترتیب، سهم غالبا نیمهپنهان این اعتقاد باستانی در تشریح رویدادها و نیز برداشت از ماجراها و شخصیتها آشکار گردد و تطور کارکرد آن تا دوره غزنویان شناخته شود. یافتهها نشان میدهند، فرهباوری در این تاریخ، معمولا در جریان رویدادهای کلان مربوط به شاهان و بعضی خصوصیات و رفتارهای آنان جلوه میکند. نمود آیینهایی چون جشن مهرگان نیز سهمی قابل توجه در این بروز دارد. رویکرد جبرگرایانه تاریخ بیهقی در مواضعی چون به قدرت رسیدن شاهان، حامل نمودهایی قابل تامل از فرهاندیشی است. جلوههای متعدد این تفکر در محتوا و فرم این اثر، انحراف کارکرد فره را از یک باور اساطیری به یک ابزار سیاسی- درباری، به خوبی بازتاب میدهند و تفاوت بعضی جزئیات آن را با صورت اصیل و باستانیش آشکار میکنند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فاطمه کلاهچیان
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
سحر یوسفی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :