الطریق الطویل آینه حماسه و ایستادگی

مقاومت به عنوان راهکاری دفاعی در برابر تعدی و تجاوز، ارزش خاصی در زندگی انسان دارد. این ارزش، توجه شاعران و نویسندگان را در قرون اخیر به خود جلب کرد و سبب شد که مقاومت در آثار ادبی انعکاس یابد و ادبیاتی به نام ادبیات مقاومت یا ادبیات پایداری شکل گیرد. رمان الطریق­الطویل اثر نجیب الکیلانی، نویسنده معاصر مصری که در این پژوهش مورد بحث و بررسی واقع شده، یکی از بهترین شواهد ادبیات مقاومت است.نویسنده در رمان مذکور اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مصر را در اثنای جنگ جهانی دوم تا زمان خروج استعمار انگلیس از این کشور به تصویر کشیده است. در این برهه، پیامدهای منفی جنگ و استعمار و آثار سوء استبداد و دست نشاندگی حکام  موجب نابسامانی اوضاع، محرومیت مردم از حقوق خود و نارضایتی آنان گردید و ایشان را در برابر انگلیسی ها و حکام  دست نشانده وادار به مقاومت­نمود. مقاومت آنها که به اشکال مختلفی چون شورش، تظاهرات و مبارزه مسلحانه بروز یافت، سرانجام با ایمان، میهن دوستی، اصرار واتحاد آنان به ثمر نشست و با براندازی حکومت دست نشانده و بیرون راندن استعمار، استقلال و آزادی را برای کشورشان به ارمغان آورد. با این تفاصیل، استنتاج می شود که مردم مقاوم مصر در یک بازه زمانی طولانی تحت اهرم فشار دو عامل خارجی (جنگ و استعمار) و عوامل داخلی (استبداد و دست نشاندگی حکام ) قرار­ گرفته اند؛ از همین رو، رنج و مشقت فراوانی را متحمل شده اند و به دلیل عدم توجه انگلیسی ها و حکام  دست نشانده به حقوق آنها برای واقعیت بخشیدن به­خواسته خود، راهی جز مقاومت نداشته اند و اگر روحیه آنان با صفاتی چون ایمان، میهن دوستی، اصرار و اتحاد تقویت نمی شد، مقاومت آنها به نتیجه مطلوب نمی رسید.