معرفی و بررسی گیاهان دارویی مورد استفاده در ساخت مرکب به استناد منابع کهن

مرکب به عنوان یکی از مهمترین ملزومات خلق آثار کاغذی، نزد خوشنویسان و کاتبان اهمیت ویژهای داشته است، تا حدی که یک چهارم حسن خط را در گرو مرغوبیت مرکب دانسته اند. در اغلب دستورالعمل های ساخت مرکب در رساله های کهن خوشنویسی، از مواد افزودنی گیاهی نام برده شده است. با توجه به اینکه کاربرد این مواد توسط مرکب ساز ایرانی آگاهانه و با شناخت کافی انجام می گرفته است، آشنایی با این افزودنی های گیاهی می تواند در شناخت تاثیرات ویژه آنها بر روی مرکب سودمند باشد. در پژوهش حاضر، که به روش مطالعه کتابخانه ای انجام گرفته است؛ ابتدا رساله های کهن خوشنویسی بررسی شده و گیاهانی که در این منابع از آنها ذکر شده است در منابع مرتبط با گیاهان و گیاهان دارویی مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفته اند تا ضمن بررسی آنها به معرفی ویژگی های افزودنی های گیاهی که در ساخت مرکب به کار رفته اند، بپردازد. نتایج نشان داد که در رساله های کهن خوشنویسی، گیاهان دارویی مختلفی به عنوان افزودنی جهت بهبود کیفیت مرکب معرفی شده اند. گیاهان دارویی مانند افتیمون، حنا، روناس، زعفران، سماق، صبر، پوست گردو، مورد، وسمه و هلیله که در علم پزشکی نیز کاربرد داشته اند از آن جمله اند. خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد قارچی و ضد میکروبی این گیاهان باعث بهبود کیفیت مرکب شده است و می تواند زمینه را برای ساخت مرکبی پایدار که ویژگی های مرکب مناسب برای خوشنویسی ایرانی را داشته باشد، فراهم آورد.