گیدیم داد خدای در گورستان مارلیک

حفاری های تپه مارلیک توسط باستان شناس فقید دکتر عزت الله نگهبان طی سال های 1341-1340، در زمان خود علیرغم در اختیار گذاشتن بی دریغ گنجینه ای از اشیاء زرین و سیمین و دیگر اشیاء نفیس هنری دوره باستان، حال تو گویی در طی حدود 60 سال گذشته خواسته است قطره قطره رازهای پنهانش را آشکار نماید. با تماشای مات و مبهوتانه و تحسین آمیز به اشیاء نفیس و گرانمایه هنری زرین، سیمین، سفالین ، مفرغین و جواهرات کریمه یافت شده در میان گورستان مارلیک، که در زمان کشف به حق موجب شگفتی و شادمانی محافل علمی و هنری باستان شناسی و تاریخ شده بود، متاسفانه به یک مورد از اشیاء، علیرغم اهمیت خاصش، توجه کمتری مبذول شده است. و این مورد دو عدد مهر کتیبه دار هستند که نخست توسط جرج کمرون G . Cameron) و سپس توسط گلب( I . J . Gelb ) مورد مطالعه و خوانش قرار گرفتند، لیکن در خوانش آنها چنانکه در اصل مقاله خواهد آمد به جز چند هجانگاری و یک علامت مخصوص خدایان با نام خدای نینورتا و تعیین حدود زمان نگارش نوع خط ، مضمون دیگری ارائه نشد و بعد از آن هم کوششی برای بحث و فحص جدید درباره خوانش های ارائه شده صورت نگرفت. نگارنده در سال 1379 پس از مطالعه ی مقاله معماری عصر آهن (فهیمی 1379: 322-332)، به قصد ادامه گسترش پژوهش ایشان، پیشنهاد بازخوانی کتیبه مهرها را که در مقاله تصویر خط آنها درج شده بود به ایشان دادم. چندی بعد هم خوانش یکی از مهرها را که از خط بهتری برخوردار بود در اختیار ایشان گذاشتم که در کتاب وی در سال 1381 تحت عنوان فرهنگ عصر آهن در کرانه های جنوب غربی دریای خزر منتشر شد. اکنون در متن کامل مقاله، خوانش کتیبه مزبور و کتیبه دیگر با ارائه نکات و مضامین جدیدی مطرح خواهد شد.