بررسی مستندنگارانه ی آرایه ها و تزیینات گچبری دوره ایلخانی بر اساس نمونه موردی محراب گچبری امامزاده ربیعه خاتون اشترجان

محراب گچبری امامزاده ربیعه خاتون اشترجان در روستای اشترجان از توابع فلاورجان استان اصفهان یکی از محراب های منحصر بفرد بجای مانده از دوره ی ایلخانی است. این محراب که در دوره حکومت اولجایتو و بسال 708 ه ق. (قرن 8 ه.ق) توسط مسعود کرمانی ساخته شده است و همکنون در موزه ملی ایران نگهداری می شود یکی از شاخصترین گچبری تزیینی دوره ی ایلخانی است. غنای فراوان در تزیینات گچبری محراب شامل انواع نقوش گیاهی، هندسی، قوس و خوشنویسی های گوناگون، این محراب را در زمره منبعی مهم برای مستندنگاری و بررسی تطبیقی تزیینات در شناخت ویژگی های گچبری ایلخانی قرار می دهد. تشخیص نقوش قسمت های تخریب شده با مستندنگاری بقای تزیینی سالم محراب و نمایش چگونگی مراحل ترسیم نقوش یکی از اهداف مهم این پژوهش است. مستند نگاری آرایه ها و تزیینات گچبری محراب بر پایه کی دریافت روش های ترسیم انواع نقوش هندسی، قوس و آنالیز نقوش گیاهی بکار برده شده در محراب و تطبیق با دیگر منابع و کتب علمی بصورت میدانی و کتابخانه ای می باشد. آنالیز فنی تزیینات محراب، نمایانگر بکار گیری 2 خط قوس به صورت موازی با روش ترسیمی قوس تیز معمولی است، 3 گره هندسی، کند دوازده و پنج، هشت و طبل گردان، شش و شمسه در دیوار روبرو و طاقنما، نیم ستون (پیلک) محراب، 5 نقش هندسی بر پایه شبکه مثلث در تزیینات آژیده کاری می باشد. همچنین نقوش گردون اسلیمی و ختایی با گردش های مشخص و منفک از همدیگر است. دیگر تزیینات شامل 2 نوع زنجیره هندسی و گردان و حاشیه های تزیینی، 2 نوع خوشنویسی در کتیبه ها شامل ثلت، کوفی مورق مزهر در نگارش آیات سوره اخلاص، مومنون و فاتحه است