آب بندان ها گزینه ای مناسب برای مقابله با بحران آب در استان گلستان

دسترسی به آب موردنیاز و کافی در فصل زراعی همواره یکی از دغدغه های کشاورزی ایران بوده است. برای تامین آب کشاورزی به خصوص در شمال کشور از گذشته های دور استخرهای خاکی یا اب بندان به ابعاد و مساحت های مختلف برای ذخیره آب ناشی از برف و باران حفر گردیده است. باتوجه به اینکه در مناطق شمالی کشور آب بیشتر روخانه های فصلی بدون استفاده از دسترس خارج می شود و به دریا می ریزد بنابراین با ساخت آب بندان ها در جوار آن توانسته اند بخشی ازآب رودها را ذخیره و برای تبدیل به زمین های دیم به آبی و افزایش تولید محصولات استفاده کنند. براساس آمارشرکت سهامی آب منطقه ای گلستان ظرفیت آب های سطحی این استان بیش از یک میلیارد و 235 میلیون متر مکعب است که حتی نیمی از آنهم تاکنون استحصال نشده است. این قابلیت بالای استان در برخورداری از آب های سطحی در حالیست که کشاورزان گلستانی به شدت از کم آبی گله مند و هر ساله به علت کمآبی شاهد بهره وری کمتری از زمین های خود هستند .از 850 هزار هکتار زمین قابل کشت در گلستان وجود دارد که فقط 250 هزار هکتار آن زیر کشت آبی 400 هزار هکتار دیم و 200 هزار هکتار هنوز بایر رها شده است. آب بندان در واقع یک استخر ذخیره خاکی و بسیار بزرگ است که گاه سطح آب به 700 هکتار و بیشتر هم می رسد و به دو صورت مصنوعی و طبیعی می باشد، مزیت هم آب بندان ها این است که روان آنها رادر فصل غیر زراعت جمع آوری و به موقع در فصل کشاورزی دراختیار کشاورز قرار می دهد و موجب تنوع کشت و افزایش بهره وری در مزارع گلستان شده است. با توجه به نقش حیاتی آب بندان ها در سرنوشت کشاورزی گلستان 307 دهنه آب بندان فعال در دو دهه گذشته در این استان ایجاد شده است. این آب بندان ها سالانه 140 میلیون متر مکعب از آب های سطحی را ذخیره می کنند که این مقدار بیش از 17 درصد از آب های استحصالی استان است. بسیاری از این آب بندان ها علاوه بر رونق کشاورزی در مناطق ایجاد شده، موجب تحول وتوسعه چشمگیر روستاها شده است. در حالی که هفت سد بزرگ و پرهزینه استان گلستان ظرفیت ذخیره 356 میلیون متر مکعب آب را دارند، اما آب بندان های کوچک ایجاد شده در استان ظرفیت ذخیره 140 میلیون متر مکعب روان آب را دارند. اکثر آب بندان ها چند منظوره هستند و از آب آن ها علاوه بر آبیاری مزارع و باغ ها در پرورش انواع ماهی و اردک هم استفاده می شود. این سازه های زیبا، پایدار هستند و برخی ازآن ها که مساحت بیشتری دارند با عنوان تالاب شناخته می شوند و علاوه بر تفرجگاه مامن و زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر و کمیاب هم هستند.