مالکیت معنوی پایان نامه ها از منظر فقه و حقوق موضوعه ی ایران

پایان نامه ها و رساله های دوره های تحصیلات تکمیلی از مهمترین برآیندهای پژوهشی فارغ التحصیلهای این دوره ها هستند. اگرچه ایده اصلی در پایان نامه و رساله دانشجویی به طور معمول مربوط به دانشجو است، اما گروه راهنمایی و موسسه های آموزش عالی نیز میتوان ند در پروراندن و تکمیل ایده، و سرانجام در نوشتن آن نقش داشته باشند. با این حال، مسئله اصلی که به نظر میرسد هنوز به آن توجه نشده، حقوق مادی و معنوی هرکدام از این افراد یا نهادهایی است که در تدوین و تکمیل این آثار نقش دارند. از سوی با توسعه فناوریهای جدید و برخی نرم افزارها مع الاسف امکان کپی برداری بدون ارجاع و سرقت علمی نیز تا حدودی وجود دارد. بر این اساس تعیین حدود و میزان حقوق مالکیت معنوی و مالکیت فکری پایان نامه ها از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو سوال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه آیا پایان نامه ها و رساله های علمی از منظر فقه و حقوق موضوعه ی ایران دارای حقوق مالکیت معنوی و فکری میباشند فرضیه پژوهش آن است که با واکاوی مفهوم مالکیت، میتوان پایان نامه ها و رساله های دانشجویی را واجد شرایط مالکیت معنوی دانست. یافته پژوهش حاضر آن است که هرچند بر اساس موازین فقهی- حقوقی میتوان مالکیت معنوی پایان نامه ها و رساله های دانشجویی را پذیرفت اما قوانین موضوعه در این باره چندان شفاف نیست. همچنین با تحلیل و بررسی فرایند تدوین پایان نامه ها و رساله های دانشجویی بایسته آن است میان مالکیت معنوی رساله های دانشجویی دانشگاه ها و موسسات دولتی با غیر دولتی قائل به تفاوت شد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است.