سنگ نگاری، زمین شیمی و تاریخچه دیاژنتیکی بخش دولومیتی سفیدار (تریاس بالایی) در منطقه فارس، جنوب ایران
محل انتشار: دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی، دوره: 5، شماره: 10
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 322
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PSJBA-5-10_005
تاریخ نمایه سازی: 6 آبان 1398
چکیده مقاله:
بخش دولومیتی سفیدار یکی از واحدهای سنگچینهای تریاس (نورین) حوضه زاگرس است که در نواحی محدودی از جنوب ایران رخنمون دارد. این بخش شامل دولومیتهای متوسط تا ستبر لایه قهوهای رنگ است که به صورت یک لایه راهنما در انتهای توالی رسوبی سازندهای خانهکت (کربناتهای زاگرس بلند) و دشتک (رخساره کربناته-تبخیری زاگرس چینخورده) حضور دارد. در این تحقیق کانیشناسی، زمینشیمی و تاریخچه تغییرات دیاژنتیکی رخنمونهای دولومیت سفیدار منطقه فارس در تاقدیس خانهکت به ستبرای حدود 20 متر و کوه سورمه به ستبرای 30 متر مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته است. دادههای حاصل از بررسی مقاطع نازک، مقادیر عناصر مختلف و ایزوتوپهای پایدار اکسیژن و کربن از پیچیدگی مراحل تشکیل این واحد دولومیتی حکایت میکنند که از سه نوع دولومیت میکروکریستالین، متوسط بلور و زیناسبی تشکیل شده است. در مرحله نخست، دولومیتهای ریز بلور در سبخای یک پلاتفرم اپیریک متاثر از تبخیر و تغلیظ شورابهها، در دمای نزدیک به سطح زمین (25 تا 35 درجه سانتیگراد) به وجود آمدند. افزایش اندازه و استوکیومتری و تغییرات ژئوشیمی در دولومیتهای متوسط و درشت بلور گویای نقش فرایندهای دیاژنتیکی مرتبط با دفن از جمله تجدید تبلور در تشکیل آنها است. دولومیتهای اخیر محصول تغییرات دیاژنتیکی در اعماق 1 تا 3 کیلومتری درون زمین و در دمای 54 تا 108 درجه سانتیگراد هستند. تفاوت قابلتوجه مقادیر بعضی عناصر فرعی دولومیت سفیدار از جمله کاهش آهن و منگنز و افزایش استرانسیم در نمونههای برش خانهکت میتواند به جهت جریان سیالات دولومیتساز به سمت شمال منطقه مربوط باشد. گسلهای عمده منطقه از جمله پیشانی کوهستان و زاگرس بلند ضمن کنترل هندسه حوضه رسوبی، نقش اساسی در تعیین جهت جریان و مسیر انتقال سیالات دولومیتساز داشتهاند. با وجود تفاوت قابلتوجه رخسارهها و توالی رسوبی تریاس در زیرپهنههای مختلف زاگرس، دولومیت سفیدار با رخساره سنگی مشابه و گسترش جغرافیایی زیاد در این مناطق تا خلیج فارس و شمال عربستان شناخته شده است. این موضوع حاکی از تغییرات مهمی در زمینشناسی فلات قاره جنوب اقیانوس نئوتتیس، به خصوص پیوستگی حوضه و حاکم شدن شرایط رسوبی یکسان در مناطق دو سوی گسل زاگرس بلند در اواسط تریاس پسین است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی حسین جلیلیان
گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :