نظام ارجاع و سطح بندی خدمات سلامت به عنوان یک رویکرد اقتصادی و اصلاحی در نظام سلامت ایران

مقدمه: ایفای نقش دروازه بانی در نظام های سلامت به منظور غلبه بر دغدغه های ناشی از افزایش هزینه ها و ارائه بی رویه خدمات سلامت می باشد . نظام ارجاع به عنوان یک عنصر کلیدی و مهار هزینه ها در کشورهای صنعتی و توسعه یافته مطرح می باشد اما هنوز اجرای کامل و مناسب آن در ایران مورد غفلت قرار گرفته است. این مطالعه با هدف بیان نتایج مثبت ناشی از اجرای نظام های ارجاع موفق در کشورهای توسعه یافته دنیا انجام گرفت. روش پژوهش: مطالعات و منابع علمی در خصوص نظام های ارجاع که دارای گزارش نتایج موفق بودند به روش مرور مدون شناسایی شد. کلمات کلیدی شامل، ارجاع، نظام ارجاع، مدل ارجاع، پروژه ارجاع و نظام سلامت بود. جستجوی منابع با استفاده از موتورهای جستجوگر و پایگاه های داده ای , pubmed, Scopus, Emerald, Web of Knowledge, Springer Science direc,google scholar , انجام گرفت. منابع فارسی جستجو شده شامل پایگاه های SID, Medlib and Iran Doc بود. منابع خاکستری شامل رفرنس های مقالات، گزارشات، مستندات و نسخه های متعدد وزارت بهداشت ایران در مورد برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، مطالب سازمان بهداشت جهانی و مناطق شش گانه آن و مطالب بانک جهانی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: تعداد 4077 مورد مقاله مورد شناسایی اولیه قرار گرفت و تعداد 1223 مورد از منابع خاکستری مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 28 مورد از منابع بر اساس معیارهای اصلی در مطالعه وارد شد. پروژه های ارجاع شناسایی شده مربوط به کشورهای انگلستان، دانمارک، فنلاند، نروژ، هلند ، استرالیا، نیوزیلند ، کانادا و ایالات متحده آمریکا بود . نتایج مثبت نظام های ارجاع موفق شامل کاهش مدت زمان انتظار، کاهش در ویزیت های تخصصی غیرضروری، افزایش دسترسی به خدمات تخصصی مورد نیاز، کاهش قابل توجه در هزینه های اداری، بهبود مستندات و ارتقاء رویه های استاندارد ، بهبود مدیریت دانش، برقراری ارتباط دوسویه بین سطوح مراقبتی، تبادل روان اطلاعات، سرعت و دقت در تکمیل و انتقال دقیق اطلاعات، تریاژ متمرکز ارجاع، آموزش سطوح پائین تر و یکپارچگی در ارائه خدمات سلامت بود. نتیجه گیری: اجرای فرایند ارجاع در کشورهای توسعه یافته به عنوان مکانیزمی برای اصلاح و بهبود فرایندهای ارائه خدمات سلامت و به سبب ملاحظات اقتصاد سلامت مورد استفاده قرار گرفته است و از این طریق نتایج مثبت قابل توجهی عاید نظام های سلامت شده است. حصول نتایج مثبت در نظام سلامت ایران مستلزم حمایت سیاسی قوی و توجه به تجربیات مبتنی بر شواهد موفق جهانی است تا ضمن بومی سازی عناصر و اجزاء کلیدی نظام های ارجاع موفق، بتوان به اصلاحات اساسی و نتایج مثبت تر دست یافت.