بررسی نقش علمی فرهنگی امام جواد در تربیت شاگردان ایرانی (مطالعه موردی صحابه مورخ)

پس از شهادت امام رضا اکثر شیعیان آن حضدرت امامت فرزندش حضرت جواد اقئمه را پذیرفتند و از ایشان اطاعت می کردند. مامون عباسی که در این زمان در بغداد بود برای آن که بتواند فعالیت های امام جواد را محدود کند ایشان را به بغداد فرا خواند و یکی از دختران خود به نام ام فضل را به ازدواج ایشان در آورد تا هم بتواند با این کار امام را محدود کرده و هم از حاصل این ازدواج فرزندی به وجود آید که خاندان عباسی را با بنی هاشم پیوند زند.امام جواد در این شرایط سخت بر آن شدند که مانند اجداد گرامیشان، با سیاست تقیه شیعیان را مراقبت کرده و احکام اسلامی را برای آنان بازگو کند و همچنین خود را از دام هایخلفای عباسی برهاند. به همین سبب بیشتر به فعالیت های علمی همت گماشتند و شاگردان بسیاری تربیت کردند تا آنان بتواند در آینده جهان اسلام تاثیر گزار باشند.از علومی که به خصوص شاگردان ایرانی آن حضرت در گسترش آن همت گماشتند علم تاریخ بود که تحت تاثیر حکومت به علمی درباری در آمده بود. شاگردان آن حضرت سعی بر آن داشتند تا با استفاده از بیانات امام جواد، وقایع تاریخی را چنانچه اتفاق افتاده نگارش کنند و با تحریفاتی که دستگاه خلافت به آن دست زده بود به مقابله برخیزند. این که شاگردان ایرانی امام جواد در پرداختن به علم تاریخ و بیدان حقایقی که دستگاه خلافت عباسی آنها را مخفی می کرد بسیار تاثیر گزار بودند به گونه ای که مورخان بعدی از کتب ایشان به بیان بعضی از اتفاقات دوران عباسی استفاده بردند، فرضیه ای است که در این مقاله با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و تحلیل داده ها به آن پرداخته می شود.