برنامه درسی و ارزش های پارادوکسیکال فضای مجازی

فضای مجازی به عنوان یک ابرمتن در زندگی روزمره فراگیران، در کنار برنامه درسی، شبکه روابط اجتماعی و خانواده نقشی روزافزون و تاثیرگذار پیدا نموده است. مقاله حاضر، به بررسی دلالت های ارزشی ابرمتن فضای مجازی برای برنامه درسی به عنوان یک متن ایدوئولوژیک گفتمانی می پردازد. این مقاله، پژوهشی با رویکرد کیفی و از نوع تحلیلی- استنباطی است و برای جمع آوری داده ها، از روش اسنادی استفاده شده است. تحلیل و استنباط داده ها مبتنی بر روش تفسیری بوده و از فنون مختلف تحلیل کاربردشناختی زبانی، تحلیل نشانه شناسی (کشف روابط دال ها و مدلول ها و نیز کشف استعاره ها) ، تحلیل تمثیل ها و قیاس ها و نیز ارزیابی ساختارهای مفهومی برای بررسی متون استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که ارزش های مربوط به معنای زیسته فضای مجازی در قالب چند دوگانه ی پارادوکسیکال بر مولفه های کارکردی برنامه درسی به عنوان متنی ایدئولوژیک گفتمانی تاثیر می گذارند: پارادوکس جهانی بودن/ بومی یا محلی بودن در ارتباط با مولفه کارکردی تشکیل هویت در برنامه درسی؛ پارادوکس کثرت گرایی/ وحدت گرایی در ارتباط با مولفه کارکردی شکل گیری برداشت ها، نگرش ها و ارزش ها در برنامه درسی؛ پارادوکس تفکر انتقادی / همنوایی در ارتباط با مولفه کارکردی تحقق جامعه پذیری در برنامه درسی و پارادوکس تخصص گرایی و مهارت آموزی/ تفکر خلاق در ارتباط با مولفه کارکردی اکتساب مهارت های عملی و فنی در برنامه درسی. در واقع، ضروری است برنامه درسی با توجه به تحولات فرهنگی جوامع، مترتب بر تلفیق ارزش های پارادوکسیکال فضای مجازی طراحی گردد.