تداعی های ذهنی در شناخت شاخصه های معماری اسلامی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 680

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISLART-15-35_004

تاریخ نمایه سازی: 20 بهمن 1398

چکیده مقاله:

معماری اسلامی ایران به عنوان بخش عظیمی از هویت، تاریخ و فرهنگ این سرزمین، همواره الهام بخش بسیاری از هنرمندان و معماران این مرز و بوم بوده است. بنابراین، احیاء ارزش های این معماری در فضای امروز و زنده نگاه داشتن این میراث ارزشمند مستلزم شناخت ویژگی ها و مولفه های شاخص آن است. مطالعات صورت گرفته در این حوزه نشان می دهد معماری اسلامی از سه جنبه عناصر معنایی، اصول مشترک طراحی در سرزمین های مختلف و نیز عناصر و مولفه های کالبدی آن قابل بررسی است. این در حالی ست که مخاطبین این هنر عمدتا به عنصر کالبد این معماری توجه دارند و بنابراین با بهره گیری از این عناصر کالبدی که ریشه در تصاویر ذهنی آن ها دارد می توان فضاها و بناهایی خلق نمود که با تداعی این معماری محملی برای انتقال معانی ارزشمند آن به نسل های آینده باشد. با این هدف، در این تحقیق سعی گردیده از طریق پیمایش تداعی های ذهنی و دستیابی تصاویر ذهنی مخاطبین معماری اسلامی به شناخت مولفه های آن دست یابد. مقاله حاضر از طریق مصاحبه با 137 نفر از فارغ التحصیلان رشته معماری که با این فضاها آشنایی دارند اجرا گردید و ضمن  استخراج تداعی های ذهنی و دریافت اولین تصاویر ذهنی آن ها به بررسی عوامل متمایزکننده این معماری پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که نحوه طراحی، عنصر فضا و نور، تزئینات، عناصر کالبدی، یادمان ها و مقابر و عامل معنویت از جمله عواملی هستند که به عنوان اولین عنصر تداعی کننده مورد توجه قرارگرفته اند که در این میان بیشترین تداعی ها به عنصر تزئینات اشاره دارد. علاوه براین، بیشترین تصاویر ارائه شده توسط مشارکت کنندگان مربوط به مساجد و بناهای مذهبی است. 

نویسندگان

مریم چرخچیان

استادیار بخش هنر و معماری دانشگاه پیام نور، دکترای معماری، تهران،

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اتکینسون، ر.ل.، اتکینسون، ر. س.، اسمیت، ا. ا.،  بم، د.ج ...
  • اسدورو، ل. (1384). روانشناسی، ترجمه صادقی، ج. تهران: انتشارات سمت. ...
  • بلخاری، ح. (1384). تجلی نور و رنگ در هنرهای ایرانی-اسلامی، ...
  • بنتهام، س. (1387). روانشناسی تربیتی، ترجمه بیابانگرد، ا. و نعمتی، ...
  • بورکهارت، ت. (1376). مبانی هنر معنوی، تهران: انتشارات سوره. ...
  • بورکهارت، ت.، نصر، س.ح.، یونگ، گ. و والری، پ. (1370). ...
  • پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، (1385). مکتب های روانشناسی و نقد ...
  • پوپ، آ. (1365). معماری ایران، ترجمه ک. افسر، تهران: انتشارات ...
  • ربیعی، ه. (1388). جستارهایی در چیستی هنر اسلامی، تهران: انتشارات ...
  • رهنورد، ز. (1389). حکمت هنر اسلامی، چاپ ششم، تهران: انتشارات ...
  • کالات، ج. (1386). روانشناسی عمومی، ترجمه سید محمدی، ی. تهران: ...
  • مددپور، م. (1374). تجلیات حکمت معنوی در هنر اسلامی، تهران: ...
  • نقره کار، ع.م. (1389). مبانی نظری معماری، تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • نیکزاد، م. (1382). مکاتب کلاسیک و جدید روان شناسان بزرگ: ...
  • هیل، د. و گرابر، ا. (1375). معماری و تزئینات اسلامی، ...
  • هیلن براند، ر. (1377). معماری اسلامی، اعتصام، ا. تهران: انتشارات ...
  • یاوری، ح. و باوفا، ر. (1390). سیری در حکمت معماری ...
  • ایمان طلب، ح. و گرامی، س. (1391). نسبت معنا و ...
  • حبیب، ف. (1385). کندوکاوی در معنای شکل شهر ، نشریه ...
  • سلیمان زاده، ن.، منتظرالقائم، ا.، دانش، ف. (1391). نقش و ...
  • شریفی مهرجردی، ع.، خزایی، م. و افهمی، ر. (1392). نقاشی ...
  • فرهمند بروجنی، ح. و سلیمانی، پ. (1391). گونه شناسی تزئینات ...
  • فنایی، ز. (1391). شناخت و طبقه بندی نمادهای جانوری در ...
  • منابع تصاویر: ...
  • Barthes, R. (1982). L´Obvie et L ´obtus, Paris. ...
  • Eco, U. (1968). Function and sign: semiotics in architecture, in ...
  • Gibson, J. (1950). The perception of the visual world, Boston: ...
  • Merleau – Ponty, M. (1998). Phenomenology of Perception, Trans, Colin ...
  • Morris, C.W. (1971). Writings on the General Theory, of Signs, ...
  • fa.wikipedia.org ...
  • نمایش کامل مراجع