ناهمخوانی تحصیل-شغل در بازار کار ایران

یکی از مهمترین چالشهای بازار کار ایران پدیده ناهمخوانی تحصیل -شغل است که به صورت عدم تناسب میان نیروی کار تحصیلکرده و نیروی کار مورد نیاز مشاغل انعکاس می یابد. این مقاله دو هدف اصلی را دنبال میکند که هدف اول، سنجش ناهمخوانی تحصیل-شغل و هدف دوم، اندازه گیری عوامل موثر بر آن است. به این منظور، با استفاده از داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن که توسط مرکزآمار ایران انجام گرفته، به کمک طبقهبندیهای بین المللی تحصیلاتISCED و مشاغلISCO ازروش تجزیه وتحلیل مشاغل و دیدگاه هنجاری استفاده شده است. همچنین به منظور تحلیل ساختار بازار کار در شهرستانهای کشور از رگرسیون فضایی استفاده شده است. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که بازار کار ایران در فاصله سالهای 1375 تا 1390 دچار تغییرات ساختاری شگرفی شده است. به گونه ای که در سال 1375 ناهمخوانی به صورت تحصیلات فرونیاز بوده است که مهمترین دلیل آن کمبود نیروی کار تحصیلکرده دانشگاهی متناسب با نیاز بازار کار بوده ولی به تدریج و با گذر زمان، همزمان با افزایش عرضه نیروی کار دانشگاهی و گسترش کمی آموزش عالی این پدیده به تحصیلات فرانیا ز در سال 1390 تبدیل شده است. علاوه بر این، افزایش در هر یک از متغیرهای شاخص تخصص منطقه، نرخ بیکاری استاندارد شده، سهم شاغلان مسن ( 50 سال به بالا)، سهم زنان شاغل و سهم شاغلان ساکن روستاها ناهمخوانی تحصیل-شغل را افزایش میدهد.