نقش علوم ادبی در فهم و تفسیر آیات

در این مقاله با ارایه شواهد مختلف و نیز با بررسی برخی از قواعد مرتبط، نقش سه علم لغت، صرف و نحو در فهم و تفسیر آیات بررسی شده است. از رهگذر این مباحث نشان داده شده که گاه به استناد تحلیلی خاص از چینش آیات که در علم نحو مورد توجه است. تفکر و مشربی در حوزه فقه یا کلام شکل می گیرد. برای بررسی نقش علم لغت باید به قواعد آن از جمله: اصل ترادف واژه ها؛ قاعده اشتراک و ریشه واژه ها توجه کرد. در برخی از موارد عدم توجه مفسران به ساختار صرفی واژه ها زمینه سوء فهم آنان از آیات قرآن را فراهم ساخته است که این امر از نقش و تاثیر این دانش در فهم و تفسیر آیات حکایت می کند. در بررسی نقش علم نحو، بررسی آیاتی از قرآن در حوزه های کلام و فقه مانند: اختلاف درباره واو در آیه ما یعلم تاویله الا الله و الراسخون فی العالم ، اختلاف در چگونگی عطف در آیه وضوء؛ چینش ضمایر در آیه ان من اهل الکتاب الا لیومنن به قبل موته ، مفهوم ما در آیه ما کان لهم الخیره ،؛ اختلاف در مشارالیه آیه ولذلک خلقهم ، ترکیب نحوی آیه لابثین فیها احقابا به خوبی نشان می دهد که اهتمام به علم نحو و قواعد آن تا چه اندازه می تواند در فهم و تفسیر آیات اثر بگذارد.