بررسی وظایف هییت علمی نظارت بر منابع نفتی ایران

هییت علمی نظارت بر منابع نفتی ایران دارای وظایف و اهداف خاصی است، بعد از بررسی اجمالی قراردادهای نفتی ایران از امتیازنامه های رویتر و دارسی تا قراردادهای بیع متقابل، ویژگی های مطلوب قراردادهای نفتی را به شرح ذیل بررسی کرده ایم: حاکمیت و مالکیت بر منابع نفتی، حقوق ومنافع ملی در زنجیره عملیات نفتی، انتقال دانش و مهارت های فنی و افزایش سهم دولت از عواید نفتی. ارزیابی قراردادهی نفتی در یک دوره 140 ساله، از رویتر 1251 تاکنون، نشان می دهد که توجه اصلی دولت ها همواره معطوف به افزایش درآمدهای ارزی بوده است. در حالت کلی، اعمال حاکمیت و مالکیت بر منابع نفتی در قراردادهای معمولا محل نزاع بین دولت ها وشرکت های نفتی نبوده است. زیرا در حقوق بین الملل، حاکمیت دولت ها بر منابع طبیعی به رسمیت شناخته شده است. نکته بسیار مهم، تشخیص دلالت های این ویژگی در فرآیند عملیات نفتی شرکت های خارجی است که تابعی از دانش و تجربه شرکت ملی نفت است. دو ویژگی بعدی، کم و بیش در تمام قراردادهای نفتی مورد توجه بوده است بدون آنکه نتیجه ملموسی از آن حاصل شده باشد زیرا ثمربخشی این دو ویژگی مستلزم کوششی درون زا برای ارتقاء سطح دانش ومهارت های فنی در صنعت نفت و همچنین تغییر رویکرد مقامات دولتی به جایگاه نفتی در توسعه اقتصادی است. در غیر اینصورت، از انعقاد قراردادهای نفتی با شرکت های نفتی بین المللی نمی توان ارتقاء توان کارشناسی ومدیریتی شرکت ملی نفت برای نیل به سطح شرکت های نفتی ملی بین المللی را انتظار داشت.