تبیین مفهوم بنیادین ارتکاز در اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری: حکمرانی نوین و جهاد تبیین و نقش لایه های روانکاوی و ناخودآگاه در گذار از نظریه به اقدام و عمل

تا امروز در گفتمان سیاسی و حاکمیتی کشور، بارها از جریان تبیین و مسیر جهاد تبیین بسیار سخن رفته است اما این برای نخستین بار است که رهبری از مکانیسم های ناخودآگاه و شناختی موضوع بحث و اشاره ای هر چند کوتاه اما برنده و نافذ به یکی از بنیادی ترین لایه های تفکر و عقل در مقوله جهاد تبیین می نماید. لحظه ارتکاز یا رخداد ارتکاز به مسیر ناخودآگاه یک فکر در رفتار و عمل انسان گفته می شود. با استناد به بیانات حکیمانه مقام معظم رهبری امام خامنه ای مد ظله العالی و تبیین مفهوم ارتکاز و اهمیت این مفهوم در جهاد تبیین و تبدیل نظریه به اقدام و عمل سطوری را از بیانات رهبری عظیم الشان در دیدار مردم قم در سالروز قیام نوزدهم دی ماه سال هزار و سیصد و پنجاه و شش مرور می کنیم. ارتکاز عقلا به درک و شعور درونی و ناخودآگاه عقلا در برخی امور اطلاق می شود. ارتکاز عقلا نوعی ادراک و شعور در بخش روانکاوانه ناخودآگاه ذهن هر انسان نسبت به معلوماتی است که به عمق ذهن و معرفت سوژه و انسان اندیشمند رسوخ کرده است، به گونه ای که منشا و سرچشمه این دانش و معرفت و پیدایش آن برای فرد به تحقیق روشن نیست و مشخص نمی شود؛ چه طبق آن، در خارج سلوک عملی تحقق یافته باشد و چه تحقق نیافته باشد. به بیان دیگر، ارتکاز عقلا معرفت شناسی و دانش ناخودآگاه به معلوماتی است که در ذهن آنان انباشته گشته و به آن توجه نمی شود و چه بسا این علم و شعور ناخودآگاه منشا بسیاری از اعمال در نزد عقلا می گردد که علت آن برای خودشان هم روشن نیست. داستان از سیزدهم خرداد سال هزار و سیصد و چهل و دو شروع می شود، سخنرانی در جمع روحانیون و اهالی قم، روز عاشورا، در مدرسه ی فیضیه ی قم، امام آمد و آنجا در میان مردم، صریح و روشن با مردم حرف زد. این سخنرانی امام در روز عاشورا یک حادثه تاریخی بود. امام با همه وجود آمد وسط میدان؛ در مدرسه فیضیه نشست، مدرسه و میدان آستانه متروس، مملو و متراکم از جمعیت، شبیه فلک مشحون، و امام آن سخنرانی بی نظیر را در آنجا انشاء و بیان کرد. عملا مردم را داخل صحنه و درون پازل حاکمیت کشید؛ حرف دلش را به جای اینکه با فلان جریان سیاسی یا فلان شخصیت سیاسی بزند، با مردم زد و مردم را عملا وارد میدان کرد؛ مردم وارد میدان شدند، مردم پاسخ دادند، جواب دادند. از روزی که امام این سخنرانی را کرد تا پانزدهم خرداد همان سال، سه روز فاصله شد؛ یعنی به فاصله سه روز، مردم در قم، در تهران، در ورامین کشته دادند، شهید دادند. البته عدد شهدا معلوم نیست؛ آمارهای زیادی گفته شده، تحقیق درستی در این زمینه صورت نگرفته، که کاش صورت بگیرد که معلوم شود در پانزدهم خرداد، در تهران و در قم و در ورامین و در بعضی از شهرهای دیگر، چه تعداد جوان و پیر و مرد و زن به شهادت رسیدند. مردم را وارد میدان کرد؛ این کار، کار امام بود؛ پرچم مبارزه را امام به دست مردم داد. مردم قبول کردند، هزینه هم دادند. البته در پانزدهم خرداد، مردم سرکوب شدند، امام هم دستگیر شد شبانه ریختند خانه امام، امام را گرفتند آوردند تهران و آن قضایا که میدانید و شنیده اید لکن مردم درس را فراموش نکردند. نوزدهم دی قم، دنباله آن حادثه است؛ اینجا هم مردم به طور خودجوش آمدند وارد میدان شدند. در نوزدهم دی، رهبر مردم، دیگر قلب هایشان بود، امام و ولی فقیه کار خودش را کرده بود، ایجاد ایمان و جوشش درونی و آرام در دلهای مردم، ارتکاز مردم، درسی که از امام یاد گرفته بودند؛ فهمیدند که باید بیایند. در پانزدهم خرداد به خاطر دستگیری امام آمدند، در نوزدهم دی به خاطر اهانت به امام آمدند. آمدند وارد میدان شدند، مبارزه را شروع کردند و این برکت پیدا کرد، خدای متعال به این مبارزه برکت داد؛ قم و تبریز و یزد و شیراز و اینجا و آنجا و همه جا، ملت ایران قیام کردند و حادثه ی بیست ودوم بهمن اتفاق افتاد. ارتکاز به معنای اتفاق نظر داشتن روی موضوعی بدون اینکه بیان بشود، می باشد، نوعی وحدت و به عدالت رسیدن در درون، قبول کردن موضوعی در اعماق جان و ضمیر روشن بین هر انسان؛ و کار امام یعنی جهاد تبیین برای ایجاد ارتکاز در قلب های سلیم مومنان.