جهت گیری استراتژیک

جهت گیری استراتژیک به اصول و قواعد راهنمایی اطلاق می گردد که به طور مستقیم بر فعالیت های سازمان تاثیر گذاشته و سبب بروز رفتارهایی در آن سازمان می شوند که عملکرد را تقویت کرده و بقای سازمان را تداوم و تضمین می بخشند. این اصول و قواعد می تواند به طور موثر برای هدایت فعالیت های سازمان به کار گرفته شود(Sondhi et al., 2024). در واقع، جهت گیری استراتژیک ابزاری راهبردی بوده که نشان می دهد فسلفه وجودی و ماموریت سازمان چیست و چگونه باید به آن دست یافت(Akter et al., 2021).

 جهت گیری استراتژیک شامل چهار بعد اصل یعنی جهت گیری مشتری، رقیب، هزینه گرایی و نوآوری است(Uzoamaka et al., 2020). 

مفهوم مشتری گرایی شامل درک نیازهای مشتری وارضای آن ها و همینطور درک و کاهش ضررهای انگاشتی وی می باشد. مفهوم نزدیک به توصیف دیگر پژوهشگران از جهت گیری مشتری را به شکل نزدیکی به مشتری با ابعادی از قبیل صداقت در ارائه اطلاعات به مشتریان و انعطاف پذیری در معامله با آن ها بیان می دارند(Wang, 2022). از طرفی، رقیب محوری به معنای درک مداوم قابلیت ها وراهبردهای رقبای عمده بالقوه وفعلی که نیازهای مشتریان هدف سازمان راتامین می کند. استفاده ازآن دانش (دانش شناخت رقبا) در راستای ایجاد ارزش برترمشتری است (Ashal et al., 2021). از سوی دیگر، هزینه گرایی عبارتست از مجموعه اقداماتی که سازمان برای تامین رضایتمندی مشتریان، همراه با کنترل و کاهش مستمر هزینه های سازمان انجام می دهد. در نهایت، نوآوری فرایندی بوده که در آن از طریق ساختار شکنی در بازار موجود و با معرفی محصولات و یا خدمات جدید ثروت و ارزش ایجاد می شود. این باعث حرکت منابع به سمت شرکت های جدید می شود. در نتیجه اجازه رشد شرکت های جدید را می دهد(Bhattacharya et al., 2019). 

یکی از رایج ترین پیوستارهای جهت گیری استراتژیک مطرح شده در ادبیات، جهت گیری فعال و انفعالی می باشد. جهت گیری استراتژیک فعال به خلق یک مزیت رقابتی پایدار در بلندمدت اشاره دارد. مدیران فعال زمان و تلاش قابل توجهی را برای تطبیق منابع و مهارت های سازمان با فرصت های بازار صرف می کنند(Li & Yu, 2023). 

فعال بودن با درک مدیریت مبنی بر اینکه سازمان می تواند از طریق تحلیل نظام مند فرصت ها و تهدیدها، مقصدش را تحت تاثیر قرار دهد، تعریف می شود. از طرفی، جهت گیری استراتژیک انفعالی به عنوان یک چشم انداز کوتاه مدت مطرح می شود که ارزش کمی برای برنامه های رسمی قائل بوده و با سطوح پایین تحلیل تقاضا و تحقیق بازار مشخص می شود(Nasi & Choi, 2023).