تببین نقش و جایگاه نظام مالیاتی هوشمند، به عنوان نظامی یکپارچه، قانون مدار، مقتدر، داده مبنا و مودی محوراکبر براتی(رئیس گروه حسابرسی مالیاتی - دادیار انتظامی مالیاتی و مدرس مالیاتی)
نظام مالیاتی در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه، هزینه بالایی را بر جامعه تحمیل می کند. کارایی کم، هزینه وصول بالا، اتلاف وقت مودیان و کارکنان، میزان وصولی کم و انحراف تخصیص بهینه منابع از جمله خصایص این نظام است. بنابراین جهت بهبود بهره وری، سیستم مالیاتی نیازمند تسهیل فرآیندها به کمک مالیات ستانی الکترونیکی و ساده سازی فرآیندهای مالیاتی از طریق مکانیزاسیون اداری می باشد. با پیاده سازی این دو فناوری در کنار یکدیگر، کارایی نظام مالیاتی افزایش می یابد. استفاده از فناوری اطلاعات در اجرای مالیات ستانی الکترونیکی و مکانیزه نمودن نظام مالیاتی کشور می تواند بر رضایت مودیان و اجرای اصل سهل الوصول بودن مالیات بیافزاید. مودیان مالیاتی با اجرای کامل مکانیزاسیون، وارد چرخه و به نوعی همکار سازمان امور مالیاتی در امر مالیات ستانی الکترونیکی می شوند.
شناسایی ظرفیت های مالیاتی، ایجاد شبکه های اطلاعاتی مناسب بین دوایر سازمانی و همچنین بین مودیان مالیاتی و سازمان و نیز ارتقای کارایی جمع آوری درآمدهای مالیاتی کشور، مستلزم به کارگیری فناوری های نوین در زمینه پیاده سازی مالیات ستانی الکترونیکی و مکانیزاسیون اداری می باشد.
استفاده از فناوری های اطلاعاتی جدید در سازمان ها معمولا به عنوان یک گام مثبت جهت انجام فعالیت های سازمانی تلقی می شود. سیستم یکپارچه مالیاتی جزو طرح های مهم و ملی کشور می باشد که در راستای توجه به اقتصاد مقاومتی تعریف شده است.
نظام مالیاتی هوشمند، نظامیست یکپارچه و کارا که با داشتن مولفه های تاثیرگذار و نگاه ویژه به اقتصاد مقاومتی به دنبال تامین اعتبارات هزینه ای بودجه عمومی کشور می باشد.
نظام مالیاتی هوشمند، نظامیست قانون مدار که موجودیت خود را از قانون اساسی می گیرد و با تکیه بر قوانین و مقررات موضوعه، مجوز وصول مالیات از مودیان را با رعایت اصل عدالت اجتماعی در اختیار دارد.
نظام مالیاتی هوشمند، نظامیست مقتدر که با بهره گیری موثر و کارآمد از ظرفیت های فناوری های مدرن و هوشمند، امکان دسترسی به داده های با کیفیت از تمام فعالیت های اقتصادی مودیان را داشته و با اشراف کامل و رصد فعالان اقتصادی، راه فرار را بر مالیات گریزان بسته و آنها را وادار به تمکین در برابر قانون و پرداخت مالیات متعلقه می نماید.
نظام مالیاتی هوشمند، نظامیست داده مبنا که با دسترسی به بانک های اطلاعاتی جامع و بهره گیری از اطلاعات اقتصادی مودیان، ارزشمندترین و کلیدی ترین سرمایه را در اختیار داشته و با شفاف سازی رویدادهای مالی و شفافیت مالیاتی، مالیات را متناسب با ثروت، مصرف و سود اشخاص مطالبه و وصول می نماید و بدنبال ایجاد عدالت مالیاتی و رضایتمندی ذینفعان در جامعه می باشد.
نظام مالیاتی هوشمند، نظامیست مودی محور که با در اختیار داشتن پایگاه اطلاعات مودیان مالیاتی و امکان تعیین مالیات بر اساس اطلاعات واقعی سامانه های اطلاعاتی در اختیار، رابطه ممیز و مودی را به حداقل ممکن رسانده و با برچیده شدن شیوه علی الراس از نظام مالیاتی، ملاک تشخیص درآمد، اطلاعات واقعی و اسناد و مدارک مودی خواهد بود.
بنابراین سازمان امور مالیاتی در راستای وظایف محوله و ماموریت ذاتی خود، وصول مالیات بر مبنای عدالت با کمترین میزان تنش را بر اساس دو مولفه ی عدالت و کارایی در دستور کار قرار داده و با حداقل نمودن اعمال سلیقه و تمرکز بر دانه درشتها، مبارزه با فرار مالیاتی را با بهره گیری از شیوه ها و رویه های نوین در شناسایی مودیان جدید محقق ساخته است. این سازمان کارا و هوشمند با ورود قدرتمند و قانون مدار به قلمرو سوداگران و دلالان عرصه اقصاد خاکستری، راه را بر مالیات گریزان خواهد بست و با رعایت انصاف و اعطای معافیت و یا مشوق های مالیاتی در خصوص کسب و کارهای دانش بنیان و تولیدی و یا مشاغل خرد، بیشترین احساس رضایت و ارتقاء اعتماد عمومی و فرهنگ مالیاتی را محقق و به سمت ایده آل ترین شکل عدالت مالیاتی حرکت می نماید. امید است که تمامی ارکان تصمیم گیر و آحاد مردم جامعه، سازمان امور مالیاتی را در این مسیر پر پیچ و خم یاری نموده و با مشارکت فعال و حمایت های بی دریغ خود، در استقرار نظام مالیاتی هوشمند و عدالت محور نقش موثر و پویایی داشته باشند.
اکبر براتی(رئیس گروه حسابرسی مالیاتی - دادیار انتظامی مالیاتی و مدرس مالیاتی)
