توصیف و تبیین وضعیت رده شناختی زبان فارسی معیار معاصر به لحاظ شیوه اصلی تولید همخوان ملازی /G/

مطابق یافته های مطالعات صوت شناختی اخیر، واج گونه های اصلی شیوه تولید همخوان ملازی /G/ درزبان فارسی معیار معاصر، سه گونه انسدادی واک دار [G]، ناسوده [ʁ] و سایشی واک دار [γ] هستند و در میان این سه واج گونه اصلی،گونه انسدادی واکدار [G]، دارای تظاهر آوایی و تنوع بافتی بیشتری در بافتهای وقوع این همخوان بوده و گونه غالب واج ی آن در این زبان محسوب میشود. در این پژوهش، بر اساس معیار بینشانی واجی فراوانی وقوع (گرینبرگ، (1966 و جهانی های آماری آپسید (1992)، که گونه سایشی واکدار [γ] را دارای بیشترین فراوانی وقوع و لذا گونه بینشان این گونه ها در میان واجگان زبانهای بشری می شمارند، ابتدا به توصیف وضعیت رده شناختی واجی زبان فارسی معیار معاصر پرداخته و این زبان را از حیث شیوه اصلی تولید همخوان ملازی /G/، به صورت نشاندار توصیف کرده ایم. و سپس، جهت یافتن تبیینی برای این نشانداری ردهشناختی، به مطالعه شیوه تولید این همخوان در دوره های قبل از فارسی معاصر در آثار زبان شناسان و ایران شناسان پرداختیم. بر اساس این مطالعات، همخوان ملازی در فارسی دری و فارسی میانه، به صورت سایشی واکدار /γ/ (صورت بینشان جهانی) بوده است. به تدریج بر اثر برخورد زبانی فارسی و عربی و ورود انبوه کلمات عربی فصیح در اواخر دوره فارسی دری، همخوان انسدادی ملازی بیواک عربی /q/ وارد زبان فارسی شد و به مرور با همخوان سایشی واکدار فارسی /γ/ ادغام گردید و در مشخصه واکداری مورد تطبیق تولیدی با آن قرار گرفت و بدین ترتیب آوای انسدادی ملازی واکدار [G] را در توزیع واجگونهای با آوای سایشی واکدار [γ] در زبان فارسی معیار معاصر قرار داد.