بررسی پتانسیل آلودگی آبهای زیرزمینی در دشت چنانه با استفاده از مدل SINTACS
نسخه کامل طرح پژوهشی منتشر نشده است و در دسترس نیست.
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
چکیده طرح پژوهشی:
لنگرلنگرامروزه مشخص شده است که کیفیت آبهای زیرزمینی مانند کمیت آن حائز اهمیت است. متاسفانه آلودگی میتواند به کیفیت آبهای زیرزمینی آسیب رساند و سلامت عمومی را براثر مواد سمی یا گسترش بیماری، در مخاطره قرار دهد. منابع و علل آلودگی آبهای زیرزمینی در ارتباط نزدیک با استفاده انسان از آب میباشد. بهمین دلیل، تلاشهای زیادی در جهت جلوگیری، کاهش و محدود کردن آلودگی آبهای زیرزمینی صورت گرفته است. یکی از راههای جلوگیری از آلودگی منابع آب زیرمینی، شناسایی نواحی مستعد در برابر آلودگیهای سطحی میباشد. بهمین منظور جهت پتانسیلیابی آلودگی منابع آب زیرزمینی در دشت چنانه از مدل SINTACS استفاده و نقشه آسیبپذیری آبخوان در مقابل آلودگی تهیه شد. دشت چنانه بخشی از محدودة مطالعاتی چنانه- خسرج واقع با وسعت 620 کیلومتر مربع در غرب شهرستان شوش، بین طولهای جغرافیایی ́9 ˚47 تا ́3 ˚48 درجه شرقی و عرضهای جغرافیایی ́85˚31 تا ́25 ˚32 درجه شمالی، در شمال غرب استان خوزستان قرار گرفته است و بخشی از حوزه آبریز رودخانه کرخه است. اقلیم دشت از نوع نیمه خشک است. در مدل SINTACSاز هفت پارامتر هیدروژئولوژیکی موثر بر آلودگی آبهای زیرزمینی (عمق تا سطح ایستابی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، محیط غیراشباع و هدایت هیدرولیکی) استفاده میشود. این پارامترها بهصورت خطی با هم ترکیب شده و اندیس نهایی را که نشاندهنده میزان آسیبپذیری نهایی است، در اختیار قرار میدهد. در منطقه مورد مطالعه برای تهیه لایههای مربوط به این پارامترها از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بهدلیل قابلیتهای فراوان در ورود، پردازش و خروج اطلاعات استفاده گردید. نهایتاً برای تهیه نقشه نهایی آسیبپذیری منطقه مورد مطالعه از تکنیک همپوشانی GIS استفاده شد. نتایج مدل نشان میدهد که بیشتر بخش آبخوان دارای پتانسیل آلودگی زیاد است و فقط قسمتهایی در شمال شرق و مرکز منطقه مورد مطالعه در محدوده آسیب پذیری متوسط قرار میگیرند. جهت صحتسنجی نتایج بهدست آمده از مدل SINTACS از چاههای کشاورزی موجود در منطقه مورد مطالعه نمونه برداری صورت گرفت. بهدلیل اینکه کودهای مورد استفاده در منطقه مورد مطالعه غالباً کودهای حیوانی و یا کودهای شیمیایی نیتراته میباشند، بنابراین یون نیترات (NO3-) موجود در آبهای زیرزمینی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه نمونههای آب نشان میدهد که میزان نیترات موجود در آبهای زیرزمینی در بخشهای شمال، غرب و شرق دشت چنانه در نزدیکی رودخانه کرخه بیشتر از سایر قسمتهای دشت میباشد و تطابق بسیار واضحی با نقشه آسیبپذیری آبخوان دارد و در واقع نتایج به دست آمده از مدل SINTACS را نیز تأیید میکند. در بررسی هیدروشیمیایی منابع آب دشت چنانه در دو مرحله، آبان (بعنوان شاخص فصل تر) و خرداد 90 (بعنوان شاخص فصل خشک) از چاهها نمونهگیری بعمل آمد، سپس نمونهها در آزمایشگاه با روش یون کروماتوگرافی و با استفاده از دستگاه مدل 761 IC مورد تجزیه و آنالیز شیمیایی قرار گرفتند. بیشترین همبستگی به ترتیب بین یونهای کلر با سدیم و سولفات با کلسیم وجود دارد که این امر، منشأ اصلی یونهای محلول در آب را از نمکهای هالیت و ژیپس نشان میدهد. نتایج حاصل از بررسی های هیدروشیمیایی نیز حاکی از آنست که در منابع آب دشت چنانه آنیون غالب سولفات و کاتیون غالب کلسیت است. نمودارهای پایپر و اثر انگشتی وجود دو رخساره هیدروشیمیایی، سولفاته کلسیک و سولفاته کلسیک- منیزیک و یک مسیر تکامل ژئوشیمیایی را در دشت مذکور نشان میدهند. بررسی آلودگی نیترات منابع آب دشت نشان میدهد که آبخوان آبرفتی دشت از لحاظ شرب در برخی نقاط شمال در نزدیکی چاه قائم، نزدیک رودخانه کرخه روستای خضری و شرق دشت بین فرجان و بیت شایع آلودگی نیترات وجود دارد.
فهرست مطالب طرح پژوهشی
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مراجع و منابع این طرح پژوهشی: