ارائه راهکارهای اجرایی جلب مشارکت مردمی در توسعه پایدار طرحهای حمل و نقل جاده ای و ریلی

توسعه طرحهای حمل و نقل چه در زمینه برنامه ریزی و چه در زمینه اجرایی کردن طرحها به نوعی منوط به همکاری و مشارکت مردم در این پروژه‌های عمرانی می باشد. بطوری که اگر این همکاری متقابل در توسعه طرحهای حمل و نقل صورت بگیرد شاهد تسهیل در برنامه ریزی و اجرایی کردن طرحها خواهد شد. اگر مردم در برنامه ریزی حمل و نقل دخالت داده شوند، خواهند دانست که چگونه خدمات حمل ونقل به آنها کمک می کند و آنگاه خواهند دانست که در برابر این خدمات ارائه شده می بایست مسئولیت بیشتری احساس کرده و برای بهبود آن کمک خواهند کرد . هدف اصلی پروژه بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردم در حمل و نقل می باشد تا با استفاده از زمینه‌ها و امکانات موجود با بهره گیری از الگوهای مشارکتی، راهکارهای کارآمد و مناسب را جهت بهبود مشارکت مردم در طرح‌های حمل و نقل پیشنهاد داد. در این راستا این پروژه به سنجش انگیزش به میزان مشارکت مردم در حمل و نقل، تشخیص عوامل موثر بر انگیزش به مشارکت، بررسی عوامل بازدارندة و عوامل تقویت کننده مشارکت و ارایه راهکارهای عملی در جهت تقویت و توسعه انگیزش به مشارکت اجتماعی مردم در حمل و نقل پرداخته است. در جمع بندی این عوامل می توان به موارد مشترکی نظیر میزان اعتماد افراد به طرح‌های مختلف جهت مشارکت در آنها، میزان ارتباط اجتماعی، میزان آگاهی (سواد و استفاده از وسایل ارتباطی)، وضعیت اقتصادی، سن، شغل و انسجام جمعی، تضادهای قومی و همبستگی با گروه و موقعیت اجتماعی – اقتصادی شهرها و روستاهای مورد بررسی و ... اشاره کرد. در این راستا با مرور بر ساختار سازمانی بخش حمل ونقل جاده ای و ریلی، شرح وظایف هر یک ،نقش و وضعیت موجود آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به بررسی وضعیت حمل و نقل جادهای، ریلی اقدام گردید و در بخش دیگری از این مرحله به تعیین دامنه و حدود فعالیت حمل ونقل جاده ای و ریلی با شناسایی چرخه فرایندهای عملیاتی، چرخه فرایندهای پشتیبانی، چرخه فرایندهای بهره برداری پرداخته شد تا بر اساس آن به بررسی و تحلیل چالشهای موجودمشارکت مردمی در طرحهای توسعه پایدار بخش حمل و نقل زمینی کشور پرداخته و وضعیت آنها از نقطه‌نظر ساختار، شاخص‌های کلی، سیاست‌های کلیدی به‌تصویـر کشیده شود و در انتها نقاط ضعف، قوت، چالشها و فرصتهای موجود هر بخش ارائه گردید.برای شناسایی ذینفعان طرح های حمل ونقل جاده ای و ریلی و تعیین گروه های هدف با سایر سازمان‌ها و موسسات از نظر سنجی از کارشناسان حمل ونقل و مدل ذینفعان استفاده شده است . در تعیین و تحلیل انواع روشهای جلب مشارکت مردمی،اثرات و کاربرد هر یک دسته بندی کلی د در 5 دسته روش های آگاهی سازی، روش های غیرمستقیم، روش های تعامل گروهی، روش های افتتاحیه- اختتامیه، روش های خلق الساعه و مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که به تعداد جوامع و موضوعات می تواند روش های متنوعی در جلب مشارکت مردمی وجود داشته باشد. این روشها تماما به یک میزان در جلب مشارکت مردم در فرآیند تصمیم گیری نقش ندارند بدین معنا که دسته ای از آنها بیشتر نقش آگاهی رسانی و برقراری روابط عمومی را برعهده دارند. دسته ای دیگر به گونه ای طراحی شده اند که به مردم سهم بیشتری در فرآیند تصمیم گیری می دهند و دسته سوم روش هایی هستند که بر اصول نهادسازی و توانمندسازی اجتماعات مردمی استوارند که بر اساس اهداف هر پروژه می توان یکی از آنها یا ترکیبی از چند روش را انتخاب کرد. در بخش آخر پروژه به ارائه راهکارهای اجرایی جلب مشارکت مردمی در توسعه پایدار طرح های حمل ونقل جاده ای و ریلی کشور به ترتیب زیر پرداخته شد.در این بخش مشارکت مردمی در پروژه‌های زیربنایی حمل و نقل و اینکه چگونه می‌توان به این مفهوم در طول اجرای پروژه دست یافت پرداخته شده است. طرح پیشنهادی برای کشور با توجه به تجربه سایر کشورها ارائه گردیده است.