حفظ و بازسازی ذخایر ماهی آزاد دریای خزر ‭(Salmo trutta caspius‬درحوزه جنوبی دریای خزر

این طرح ملی بهمنظورحفظوبازسازیذخایرماهی آزاددریایخزر ‭(Salmo trutta caspius) ‬در سال ‮‭1388‬ در برنامه محیط زیست دریای خزر ‭(CEP) ‬به تصویب رسید و عملیات اجرایی خود را در محور های گوناگون آغاز نمود. بر اساس سند مصوب طرح ملی، در فصل صید با استقرار تیم جمع آوری ماهیان مولد و با همکاری پرسنل شیلات ، تعداد‮‭90- 110‬ ماهی مولد آزاد از ‮‭10-9‬ رودخانه مهم شمالی منتهی به دریای خزر در دو استان گیلان و مازندران صید و به محل نگهداری مولدین منتقل گردید. عملیات لقاح تخم و نگهداری (انکوباسیون)، پرورش لارو بچه ماهیان تا رسیدن به اندازه مناسب رهاسازی طبق اصول و روش های علمی (5 الی ‮‭15‬ گرم)، انجام و پس از علامت گذاری بچه ماهیان‭(Tagging) ‬، عملیات رها سازی آنها در مکان های مناسب در رودخانه های مهم منتهی به دریای خزر انجام شد. مطالعه وضعیت بهداشتی و بیماری های مولدین وحشی از ابتدای عملیات صید و انتقال آنها به محل نگهداری و تکثیرآنها، انکوباسیون تخم ها ، پرورش لارو و بچه ماهیان تا مرحله رهاسازی به دریا ، تکمیل و تجهیز مرکز به لوازم و تجهیزات مورد نیاز در راستای به روز نمودن سالن تکثیر و آزمایشگاه های مرکز در راستای سند مصوب و اهداف طرح بر اساس بودجه تخصیصی صورت گرفت. همچنین ظرفیت سازی، ایجاد فرهنگ مناسب و نهادینه کردن حفظ ذخایر و محافظت از ماهی آزاد در جوامع صیادی، برگزاری نشست ها و همایش های ترویجی، علمی و منطقه ای مورد نظر، انجام امور تبلیغاتی، ترویجی ، اطلاع رسانی و مستند سازی در راستای حفظ ذخایر و محافظت از ماهی آزاد از دیگر اقدامات اساسی در این طرح ملی بود.انجام مطالعات ژنتیکی در خصوص بررسی ژنتیک مولکولی جمعیت فرم های بهاره و پاییزه ماهی آزاد با استفاده از نشانگر های ریز ماهواره ‭(Microsatellitemarker)‬و ایجاد بانک زنده ماهی آزاد با علامت گذاری مولدین و استخراج ‭DNA ‬و نیز ایجاد بانک ژن و بانک اسپرم مولدین ماهی آزاد دریای خزر از دیگر فعالیت های مورد نظر مصوب در این طرح ملی بود که با تلاش و همت جهادی همکاران سخت کوش و پرتلاش با دستاوردهای خوبی نیز همراه بود. واژه های کلیدی: ایران، دریای خزر، ماهی آزاد،‭(Salmo trutta caspius) ‬، حفاظت و بازسازی ذخایر، برنامه محیط زیست دریای خزر ‭(CEP)