خوانشی نو از علل تعلیق برنامۀ هفت سالۀ اول
محل انتشار: مجله تاریخ اسلام و ایران، دوره: 30، شماره: 46
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 244
فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HII-30-46_006
تاریخ نمایه سازی: 8 آذر 1399
چکیده مقاله:
تهیه برنامۀ عمرانی هفتساله اول و اجرای آن با تصویب قانون «اجازه اجرای مقررات گزارش کمیسیون برنامه» مجلس شورای ملی در 26 بهمن 1327ش، آغازی برای کاربرد برنامهریزی اقتصادی در ایران بود. نخستین روزهای اجرای برنامه عمرانی اول همزمان شد با ملی شدن صنعت نفت که بحرانهای سیاسی و اقتصادی را در کشور به دنبال داشت. از آنجا که هدف اصلی برنامه هفتسالۀ اول، هدایت عایدات نفت در برنامههای عمرانی کشور بود، تأثیر مستقیمی بر برنامۀ هفتساله اول داشت و یکی از مهمترین علل رکود برنامه عمرانی اول محسوب میشد. علاوه بر ارزیابی موفقیت برنامه اقتصاد بدون نفت دولت مصدق، عایدات نفت تنها 14/37 از منابع هزینه برنامه اول را تشکیل میداد. بدین ترتیب، تحقق سایر منابع هزینه برنامه اول میتوانست مانع رکود این برنامه شود. بر همین اساس، این سؤال مطرح میشود که علاوه بر بحران ملی شدن صنعت نفت، چه عوامل دیگری در رکود برنامه اول تأثیرگذار بوده است؟ در پژوهش حاضر به روش تاریخی و با رویکرد تحلیلی- تبیینی، این فرضیه که قطع همکاری مبتکر اصلی برنامهریزی در ایران و دخالت عوامل سیاسی در سازمان متولیِ امر برنامهریزی موجب رکود برنامۀ اول شد، مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که همکاری ابوالحسن ابتهاج با عوامل کودتای 28 مرداد و عدول از نقش سازندهاش در نظام برنامهریزی طی دوران نخستوزیری مصدق همچون سالهای استقرار نظام برنامهریزی در ایران و همچنین دخالت مؤلفههای سیاسی در امر برنامهریزی، از عوامل مغفول ماندۀ رکود برنامه عمرانی اول است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی شهوند
دانش آموخته دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی، دبیر تاریخ اداره کل آموزش و پرورش فارس- شهرستان بیضا
حبیب اله سعیدی نیا
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس بوشهر
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :