تغییر پارادایم با استفاده از تاب آوری شبکه حمل و نقل بعنوان شاخص ارزیابی عملکرد در مواجهه با زلزله

در ارزیابی عملکرد شبکه حمل و نقل بهنگام و پس از وقوع زلزله، تاب آوري ∆ در سادهترین شکل خود ∆ را میتوان بعنوان نسبت یک پارامتر ارزیابی عملکرد(مانند سرعت متوسط شبکه ) بعد و قبل از زلزله تعریف نمود. در طول سالهاي شکل گیري این مفهوم و معرفی آن به مهندسی حمل و نقل در دهه گذشته، با دربر گرفتن سایر پارامترهاي موثر، تاب آوري به شاخص ترکیبی مفیدي بدل گشته است که علیرغم تحلیل دشوار آن، روز به روز به کاربرد آن بعنوان جایگزین ساده سازی هاي سنتی در مدلسازي افزوده می شود. بعنوان نمونه، اگرچه یسرعت متوسطی در زلزله هاي غیر شدید، میتواند بعنوان پارامتر ارزیابی عملکرد شبکه حمل و نقل در نظر گرفته شود، در زلزله هاي شدید در مقایسه با پارامترهایی چون یدسترسیی مورد توجه نی ست. همچنین براي سطوح مختلف شدت زلزله ها که با دانش مهندسی زلزله تعریف میشوند گروه پارامترهاي متفاوتی مورد توجه خواهند بود. هنگامی که متغیرهاي دیگري چون زمان زلزله نیز بحساب آیند، انتخاب پارامترها به امري پیچیده مبدل میشود چرا که رفتار شبکه و ماتریس هاي تقاضا در ساعتهاي مختلف بسیار متفاوت میباشد.در حال حاضر شبیه سازي براي اندازه گیري پارامترهاي لازم به گستردگی مورد استفاده است اما بعکس تحلیلهاي روزمره ترافیکی، در وقایعی مانند زلزله، بدلیل تغییرا ت گسترده در ساختار فیزیکی شبکه (از دست رفتن خطوط عبور یا کل یک لینک)، تغییر تقاضا و تقاضاي افزوده اضطراري (اورژانس و امداد)، تغییر مودهاي گسترده(عمدتا از تمام مودها به موتور سیکلت و پیاده در زلزله هاي شدبد) و امثال آن، تحلیل ماتریس n بعدي از متغیرها نیازمند رویکردهاي جدیدي در مدلسازي میباشد. یک راه (road) به تنهایی شامل اجزاي گوناگونی(مانند روسازي، پل ها، شیروانیهاي خاکبرداري و خاکریزي، رمپ ها و ...) بوده که بهنگام زلزله نیازمند تحلیل جداگانه تاب آوري خواهند بود، و با درنظر گرفتن اینکه شبکه حمل و نقل دربرگیرنده تعداد قابل توجهی راه بوده که خصوصیات متفاوتی دارند، استفاده از نرم افزارهاي شبیه سازي براي مقاصد یاد شده ضروري می نماید.هدف این تحقیق معرفی شاخص تاب آوري و ضرورت تغییر پارادایم به استفاده از آن در تح لیلهاي عملکرد شبکه حمل و نقل در مواجهه با زلزله است. به این منظور قسمت عمده اي از این مطالعه به مروري بر مطالعات پیشین اختصاص یافته و پی آیند آن محدودیتها و ناکارایی هاي مدلسازي سنتی برپایه مفروضات ساده سازي شده به بحث گذاشته شده است. قسمت سوم مقاله به ملزومات مدلسازي پرداخته و در ادامه شاخص تاب آوري و اجزاي آن بررسی خواهد شد. بخش پایانی به تحقیق ضرورت جایگزینی این شاخص در تحلیلها و مدلسازي تعلق دارد.دراین مطالعه نتیجه گیري میشود که بعنوان دستاورد یک زنجیره وقایع، و برپایه شکوفایی نرم افزارها و تکنیکهاي شبیه سازي، شاخصهاي پیچیده تري را باید در ارزیابی عملکرد شبکه راه ها بکار گرفت، که از آن میان تاب آوري به گستردگی مورد توجه قرار گرفته است.