شیوة طنزپردازی در دو اثر از اکبر صحرایی (با تکیه بر نظریۀ عمومی طنز کلامی) (علمی- پژوهشی)

طنز در ادبیات جنگ تحمیلی و در اشکال رمان و داستان، اهمیت خاصی یافته اســت؛ از جمله در مجموعه داستان های «خمپارۀ خواب آلود» و «آنا هنوز هم می خندد» از اکبر صحرایی. اقبال خوانندگان به این آثار، لزوم توجه بـیش از پیش به آنها را موجب شده است؛ بر این اساس، در این مقاله به کمک «نظریۀ عمومی طنز کلامی» به بررسی طنز در مجموعه های مورد نظر پرداخته و با تکیه بر دو مقولۀ مهم تقابل انگاره و مکانیسم منطقی، بیـست داستان کوتاه بررسی شده است. ایـن بررسی نشان می دهد که تقابل در طنزها تنها به یک نوع محدود نیست و گاه در یک داستان، چند نوع تقابل دیده می شود؛ لیکن، اساس همۀ تقابل ها، تقابل دانایی و نـادانی است. بررسی مکانیسم منطقی در این داستان ها، نشان می دهد که تنوع این متغیر بیشتر است، اما در این مورد نیز شیوه های مشابه وجود دارد و تکرار یک مکانیـسم می تواند عاملی برای افتادن در ورطۀ تکرار، برای یک نویسنده به شمار آید. هم چنین ارتباط میان آغاز و پایان داستان، در بررسی طنز و مکانیسم منطقی اهمیت ویژه ای دارد.