سیر نفوذ زبان و ادب فارسی در خارج از مرزهای ایران

در زمینه ی شناخت تأثیر و تأثر فرهنگ ها بر یکدیگر، صادق ترین گواه بر میزان تأثیرگذاری تمدّنی بر تمدّن دیگر، رواج و گستره ی نفوذ واژه ها در یک منطقه است. زبان و ادب فارسی دربردارنده ی محتوایی غنی و زیبایی های ادبی خاص خود است که آن را به ادبیات و زبان جهانی نزدیک می سازد. واژه های دخیل پارسی در اشعار و متون دیگر سرزمین ها حکایت از نفوذ دینی، نظامی، اقتصادی و سیاسی ایران دارد. این که نویسندگان و ادبای دیگر سرزمین ها چه نگرشی درباره ی زبان و ادب فارسی دارند، مسأله ای است قابل تأمّل که این نوشتار به آن پرداخته و به بررسی نفوذ زبان و ادب فارسی در دیگر سرزمین ها کوشیده است. آشنایی ادب دوستان و زبان شناسان کشورهای مشرق زمین و اروپاییان با زبان و ادب فارسی پیشینه ای دیرینه دارد و به طور کلی از قرن هفدهم میلادی به ترجمه و بررسی آثار ارزشمند فارسی پرداختند و کوشش های نستوه و شایسته ای در راه معرّفی آن ها به جوامع خویش کردند. به نظر می رسد که اهمیّت زبان و ادب فارسی معاصر، در نزد ادباء عرب در حال نزدیک شدن به جایگاه واقعی خوداست ولی در واقع فعالیّت های صورت گرفته در مقایسه با اهمیّت موضوع و ضرورت آن، ناچیز است.