بررسی ردپای طبیعت در نهشتههای گیاهی یک انبیق شیشهای هزار ساله به روش کروماتوگرافی گازی کوپل شده با طیفسنج جرمی ((GC-MS)
محل انتشار: دوفصلنامه پژوهه باستان سنجی، دوره: 6، شماره: 1
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 301
فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JRA-6-1_008
تاریخ نمایه سازی: 2 بهمن 1399
چکیده مقاله:
چکیده
یکی از ظروف شیشهای دوران اسلامی، ظروفی با بدنه استکانی میان باریک یا گلابی شکل با کف گرد و دارای آبریز بلند لولها ی شکل هستند که کمتر شناخته و مطالعه شدهاند. سه کاربرد برای اینگونه ظروف پیشنهاد شده است. بادکش یا شاخ حجامت در پزشکی، انبیق در آزمایشهای شیمیایی یا کیمیاگری و یا ظرفی که در داروسازی و تولید مواد آرایشی و عطرسازی، برای ترکیب مواد و انتقال از طریق لوله آن به دارودان یا عطردان یا ظرف ویژه مواد آرایشی به کار میرفته است. به نظر می رسد که اگر ظرف از دهانه بر روی زمین نهاده شود و لوله آن در جهت مخالف بدنه کاملاً به بالا خمیده و بلندتر از بدنه باشد، می توان کاربرد آن را بادکش یا شاخ حجامت و یا ظرف ترکیب دارو، مواد آرایشی و عطر، پیشنهاد کرد و اگر لوله آن کاملاً کشیده و عمود به بدنه و یا اندکی خمیده باشد، میتواند هر سه کاربرد یاد شده را برای آن فرض کرد. تا حدودی، شرح و تصاویر متون دوره اسلامی در شناخت کاربرد این ظروف راهگشا هستند. از آنجا که تاکنون به ویژه در ایران، هیچگاه نهشته های درون چنین ظروفی، تجزیه و تحلیل نشده تا عملاً روشن شود چه کاربردی داشته اند، برای نخستین بار، این فرآیند در مورد یکی از اینگونه ظروف که دارای لوله کشیده است و در مخزن موزه آبگینهها و سفالینههای ایران نگهداری می شود، با روش کروماتوگرافی گازی کوپل شده با طیف سنج جرمی ((GC-MS انجام گرفت که موفق به ردیابی بقایای مواد طبیعی نظیر تیمول و کارواکرول گردید که این مواد از اجزا اصلی تشکیل دهنده اسانس های طبیعی نظیر آویشن و مرزه میباشند و در بسیاری از عرقیجات قابل تشخیص هستند، این ظرف، به عنوان انبیق برای تقطیر و استخراج مواد فرّار گیاهی و روغنی در داروسازی، تولید مواد آرایشی و عطرسازی، به کار رفته است.
کلیدواژه ها:
glass ، Alembic ، GC-MS ، The Glassware Museum ، Islamic periods ، essential oil ، شیشه ، انبیق ، GC-MS ، دوران اسلامی ، موزه آبگینه ، عرقیجات
نویسندگان
نفیسه حسینیان یگانه
دانشگاه آزاد تهران مرکز
آرمان شیشه گر
پژوهشکده باستانشناسی تهران
محمد امین امامی
دانشگاه هنر اصفهان
صمد نژادابراهیمی
دانشگاه شهید بهشتی