نمود دستوری در ساخت فعل‌های پیاپی در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا
محل انتشار: پژوهش های زبان شناسی، دوره: 11، شماره: 1
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 247
فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JRLU-11-1_006
تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399
چکیده مقاله:
فرایند پیاپی‌سازی افعال پدیدۀ کم‌وبیش مبهم و بحث‌برانگیزی است و بسیاری از زبان‌شناسان کوشیده‌اند تا ویژگی‌های این ساخت‌های نحوی را تبیین کنند. اغلب پژوهشگران در این نکته هم‌سخن‌اند که ساخت فعل‌های پیاپی به توالی دو یا چند فعل اطلاق می‌شود که به‌مثابۀ محمولی واحد عمل می‌کنند و نمی‌توان میان‌شان حروف عطف هم‌پایه و ناهمپایۀ آشکار یا پنهان درج کرد. در مقالۀ حاضر، از منظر برنامۀ کمینه‌گرا، به بررسی ویژگی‌های نحوی افعال پیاپی در فارسی می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که دو یا سه فعلی که معمولاً در چنین ساخت‌هایی حضور می‌یابند و از جمله در تولید جملات حال و گذشتۀ مستمر به‌کار می‌روند، دست‌کم دارای یک موضوع درونی یا بیرونی مشترک‌اند و مشخصه‌های فعلی یکسانی دارند (شامل زمان، شخص‌وشمار، نمود و وجه). بااین‌همه، یافته‌های پژوهش تصریح می‌کنند که افعال پیاپی در فارسی محدود به نمود دستوری ناقص نیستند و این ساخت‌ها در حضور فرافکن نمود کامل و در جملات حال و گذشتۀ کامل نیز تولید می‌شوند (مانند: او گرفته بود خوابیده بود). در این میان، پرسش اصلی این است که اگر ساخت‌های یادشده زنجیره‌ای از فعل‌ها را تشکیل می‌دهند، چه نوع اشتقاق نحوی را می‌توان به آنها نسبت داد. در پژوهش حاضر به‌پیروی از بیکر و استوارت (2002) استدلال می‌کنیم که در این ساخت‌ها فعل‌های دستوری ـ مانند «گرفتن» و «داشتن» ـ که از معنای واژگانی خود تهی شده‌اند و رفتار نحوی متفاوتی با افعال کمکی فارسی دارند، در ذیل یک گروه نمود فرعی (نمود کامل یا نمود ناقص) به گروه نمود اصلی جمله متصل می‌شوند. این سخن بدین معناست که افعال پیاپی در فارسی در ساختاری ادات‌گونه به بند اصلی افزوده می‌شوند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مزدک انوشه
استادیار گروه زبانشناسی، دانشگاه تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :