بررسی طرحواره‌های وجهیت در زبان فارسی با رویکرد شناختی

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 286

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JLW-1-4_005

تاریخ نمایه سازی: 13 اسفند 1399

چکیده مقاله:

در این مقاله در پی بررسی چگونگی تبیین وجهیت در زبان فارسی، در قالب انگارۀ شناختی و رابطۀ وجه و وجهیت در زبان فارسی هستیم. هدف اصلی از انجام این پژوهش، مطالعۀ نظام وجهیت بر اساس نظریه‌های زبان‌شناسی شناختی و آزمودن نظریه‌های موجود با داده‌های فارسی است. بدین منظور، ابتدا پاره‌ای ملاحظات نظری این حوزه را مطرح کرده و سپس، بر اساس آنها، داده‌های زبان فارسی را تحلیل می‌نماییم؛ همچنین تعامل وجهیت با مقولات دستوری «گواه‌نمایی»، «عامل نفی» و «زمان دستوری» را نشان می‌دهیم. داده‌های این مقاله مبتنی بر شمّ زبانی گردآورنده جمع ­آوری شده ­اند. با مطالعۀ چهار فعل وجهی «باید، شاید، توانستن و خواستن» می‌توان چنین عنوان کرد که مفاهیم وجهیت این افعال بسیار تحت تأثیر «عامل نفی، زمان دستوری و وجه» در پاره‌گفتارها است و بر اساس ملاک‌های معنایی شناختی چون جایگاه قدرت، جهت جبر و ذهنیت قابل تببین هستند. در این راستا با توجه به مفاهیم شناختی ذهنیت، مقولۀ جبر و پویایی، اسنادسازهای زمینه و واقعیت تحولی می‌توانیم «باید و شاید» را افعال وجهی و «توانستن و خواستن» را افعال نیمه ­وجهی قلمداد نماییم؛ و دیگر اینکه برخلاف زبان انگلیسی این افعال جزو اسنادسازهای زمینه محسوب نمی­ شوند بلکه وجه در زبان فاسی نقش اسنادساز زمینه را بر عهده دارد.

نویسندگان

زهرا رحمانی پرهیزکار

دانشآموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

ارسلان گلفام

دانشیار، دانشگاه تربیت مدرس

آزیتا افراشی

دانشیار، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • افراشی، آزیتا (1386). ساخت زبان فارسی. تهران: سمت. ...
  • انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1372). دستور زبان فارسی ...
  • باطنی، محمدرضا (1364). توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی. تهران: امیرکبیر. ...
  • رحیمیان، جلال (1378). وجه فعل در فارسی امروز. مجلۀ علوم ...
  • شریعت، محمد جواد (1371). دستور زبان فارسی. اصفهان: مشعل دانش. ...
  • قریب، عبدالعظیم، بدیع الزمان فروزانفر و دیگران. (1372). دستور زبان ...
  • مشکوة‌ الدینی مهدی (1366). دستور زبان فارسی بر پایۀ نظریۀ ...
  • ناتل‌خانلری، پرویز (1366). دستور زبان فارسی. تهران: طوس. ...
  • Aikhenvald, A. Y. (2004). Evidentiality. Oxford: Oxford university press. ...
  • Bybee, J. L., R. D. Perkins and W. Pagliuca (1994). ...
  • Chafe, W. (1986). Evidentiality in English conversation and academic writing. ...
  • Dendale, P. (1993). Le conditionnel de l’information incertaine: Marqueur modal ...
  • Geeraerts, D .(2007). The Oxford handbook of cognitive linguistics, edited ...
  • Langacker, R. W. (1990). "Subjectification". Cognitive Linguistics, 1, 5–38. ...
  • Langacker, R. W. (1991a). Foundations of cognitive grammar. Vol. 2, ...
  • Langacker, R. W. (1991b). Concept, image, and symbol: The cognitive ...
  • Langacker, R. W. (2003). Extreme subjectification: English tense and modals. ...
  • Langacker, R. W. (2008). Cognitive Grammar: A Basic Introduction. Oxford: ...
  • Lyons, J. (1977). Semantics. Vol. 2. Cambridge: Cambridge University Press. ...
  • Palmer, F. R. (1986). Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University ...
  • Radden, G. and R. Dirven (2007). Cognitive English grammar. Volume ...
  • Saeed, J. (2009). Semantics. Blackwell publications. ...
  • نمایش کامل مراجع