هنر گزینش و کاربرد واژه در سخن سعدی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 211

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RPLL-9-3_006

تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

بررسی شیوة گزینش واژه در سخن سعدی نشان می‌دهد که واژه‌های کلیدی در جمله یا بیت معمولاً با هم مرتبط هستند و بر هم تأثیر می‌گذارند. معیار سعدی در انتخاب واژه، تناسب در معنای کلّی و عام در جایگاه همگرایی کلمات است؛ حتی انگیزۀ او در استفاده از استعاره، تشبیه و ترکیبات دارای معنای کنایی نیز تاحدّی رعایت همین تناسب و هماهنگی بین واژه‌ها در محور همنشینی است. سعدی هنرمندانه از شگردهای زبانی خاص برای پرهیز از تکرار واژه در یک معنا و مفهوم بهره می‌برد و افزون‌بر تناسب در گزینش واژه به این نکته نیز توجه دارد. در این نوشتار نخست موضوع ترادف و چند شگرد زبانی بررسی می‌شود؛ از آن جمله است: استعاره، مجاز، تغییر صورت صرفی واژه و معادل عربی کلمه که سعدی برای پرهیز از تکرار از آنها بهره می‌برد. در ادامه با ذکر نمونه‌هایی تناسب و هماهنگی بین واژه‌ها در سخن سعدی بررسی خواهد شد.

نویسندگان

رحمان مشتاق مهر

استاد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذربایجان، ایران

احمد گلی

استاد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذربایجان، ایران

فرهاد محمدی

دکتری دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذربایجان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • 1- قرآن کریم. ...
  • 2- بیهقی، ابوالفضل (1374). تاریخ بیهقی، تصحیح علی اکبر فیّاض، ...
  • 3- جوینی، عطاملک (1387). تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح محمد قزوینی، ...
  • 4- خطیبی، حسین (1366). فن نثر در ادب فارسی (ج1)، ...
  • 5- خیامپور، عبدالرسول (1384). دستور زبان فارسی، تبریز: ستوده، چاپ ...
  • 6- سعدی، مصلح بن عبداللّه (1389). کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی ...
  • 7- -------------- (1384). بوستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، ...
  • 8- -------------- (1384ب). گلستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، ...
  • 9- ------------- (1394). غز‌‌ل‌های سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، ...
  • 10- سمیعی، احمد (1378). «سعدی در غزل»، مجموعه مقالات سلسله ...
  • 11- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1373). موسیقی شعر، تهران: آگاه، چاپ ...
  • 12- ---------------- (1391). رستاخیز کلمات، تهران: سخن، چاپ سوم. ...
  • 13- شمیسا، سیروس (1383). نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس، ...
  • 14- صفوی، کورش (1383). از زبانشناسی به ادبیات (ج2)، تهران: ...
  • 15- فتوحی، محمود (1386). بلاغت تصویر، تهران: سخن. ...
  • 16- موحّد، ضیاء (1373). سعدی، تهران: طرح نو. ...
  • 17- مولوی، جلال‌الدین محمد (1386). مثنوی معنوی، تصحیح رینولد ا. ...
  • 18- نشاط، محمود (1378). «نقش واژه‌ها و ترکیبات در آثار ...
  • نمایش کامل مراجع