ملاحظاتی دربارة منظومة شبرنگ‌نامه

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 129

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RPLL-11-4_003

تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

شبرنگ‌نامه از سراینده‌ای ناشناس و یکی از منظومه‌های پهلوانی مهم پس از شاهنامه است. این اثر که گویا در سدة ششم سروده شده است دربارة کین‌ستانی شبرنگ، پور دیو سپید، از رستم و ایرانیان سخن می‌گوید. شبرنگ پس از اینکه درمی‌یابد رستم پدرش را کشته است، درپی کین‌خواهی از ایرانیان برمی‌آید. او ابتدا اولاد، فرمانروای مازندران، را می‌کشد و چون خود فرهمند نیست، مادرش مهیار بر تخت سلطنت مازندران می‌نشیند. سپس بنا‌بر فرمان مادر برای کین‌خواهی، روانة ایران می‌شود و پس از جنگ و گریزهای بسیار با ایرانیان شکست می‌خورد و به توران می‌گریزد. مادرش مهیار نیز پس از اسارت، زن بهرامِ گودرز می‌شود. ابوالفضل خطیبی و گابریله وان دن برگ این منظومه را به‌تازگی به‌شکلی عالمانه تصحیح کرده‌اند. این اثر دربردارندة بن‌مایه‌های نغزی در گسترة ادب حماسی است. باوجود دقت نظر تصحیح‌کنندگان شبرنگ‌نامه، به نظر می‌رسد در ضبط و نویسش برخی از ابیات این منظومه، کاستی‌ها یا لغزش‌هایی راه یافته است. نگارندة این پژوهش می‌کوشد با دیدی انتقادی و با مراجعه به نسخه‌بدل‌ها و دیگر منابع مرتبط، نویسش‌های پیشنهادی سازوارتری را ارائه دهد. در پایان نیز به برخی از ابهام‌های این منظومه اشاره می‌شود.

کلیدواژه ها:

شبرنگ‌نامه ، تصحیح و شرح ابیات

نویسندگان

محمود رضایی دشت ارژنه

دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • نقد و تحلیل تصحیح شبرنگ نامه داستان رستم و پسر دیو سپید [مقاله ژورنالی]
  • -------- (1396). «جام‌های ویژة چند شخصیت داستانی و تاریخی در ...
  • ابی‌الخیر، حکیم ایران‌شان (1377). کوشنامه، به کوشش جلال متینی، تهران: ...
  • ارداویراف‌نامه (1386). به کوشش فیلیپ ‌ژینیو، ترجمة ژاله آموزگار، تهران: ...
  • وان دن برگ، گابریله؛ خطیبی، ابوالفضل (1390). «شبرنگ‌نامه»، فردوسی و ...
  • پرهام، باقر(1381). «مبانی و کارکردهای شهریاری در شاهنامه و اهمیت ...
  • جوینی، عطاملک بن محمد (1385). تاریخ جهانگشای جوینی، به کوشش ...
  • خطیبی، ابوالفضل (1395). «سرقت ادبی سه منظومة پهلوانی در قرن ...
  • دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه، زیر نظر دکتر محمد معین و ...
  • رضایی‌ دشت‌ارژنه، محمود (1392). شکوه خرد در شاهنامه فردوسی، تهران: ...
  • روایت پهلوی (1367). ترجمة مهشید میرفخرایی، تهران: مطالعات و تحقیقات ...
  • سرکاراتی، بهمن (1385). سایه‌های شکار‌شده، تهران: طهوری. ...
  • سیوری، راجر (1387). ایران عصر صفوی، ترجمة کامبیز عزیزی، تهران: ...
  • شبرنگ‌نامه (1395). به کوشش ابوالفضل خطیبی و گابریله وان دن ...
  • صفا، ذبیح‌الله (1352). حماسه‌سرایی در ایران، تهران: امیرکبیر. ...
  • غفوری، رضا (1395). «شبرنگ‌نامه و بررسی ویژگی‌های اساطیری و ادبی ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (1389). شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: ...
  • ------------- (1391). شاهنامه، به کوشش عزیزالله جوینی، تهران: دانشگاه تهران ...
  • فلسفی، نصرالله (1347). زندگانی شاه عباس اول، تهران: نگاه. ...
  • نحوی، اکبر (1381). «ملاحظاتی دربارة فرامرزنامه و سرایندة آن»، مجلة ...
  • میثمی، حسین (1384). «نگاهی به موسیقی دورة صفویه»، گلستان هنر، ...
  • یشت‌ها (1377)، به کوشش ابراهیم پورداوود، تهران: اساطیر ...
  • نمایش کامل مراجع