آشنایی با شیوه های استفاده از حصر و قصر در غزلیات خواجوی کرمانی

زبان فارسی دارای ظرفیت های بسیاری است که بسیاری از آنها در اثر وفور استعمال، شکلی عادی به خود گرفته و چنانکه بایسته است مورد توجه قرار نگرفته است. حصر و قصر از جمله ظرفیت های زبان فارسی و از جمله تکنیک های علم معانی است. در علم معانی حصر، منحصر کردن مسندالیه در حکمی است که گوینده یا نویسنده به منظور وضوح و تاکید، یعنی روشن کردن ذهن مخاطب یا بیان اعتقاد خود از این فن استفاده می کند. حصر در سخن به شیوه های مختلفی صورت می گیرد و خواجوی کرمانی از جمله شاعرانی است که در شعر او تنوع این تکنیک ها بسیار دیده می شود. شیوه هایی که در این پژوهش به آنها پرداخته شد شامل: استفاده از برخی حروف مانند مگر، جز، بس . . . همراهی پیشوندهای بی و بدون همراه با افعال منفی، استفاده از نوع خاصی از جملات شرطی مفید معنای حصر، بکارگیری جملات پرسشی سلبی و ایجابی و در نهایت شیوه حصر و قصر محتوایی است که در آن هیچ روش و ادات خاصی برای ایجاد انحصار استفاده نمی شود و بسامد بسیاری در شعر خواجو دارد