بررسی توحید صفاتی ازمنظر قرآن ونگرش عرفانی حکیم سنایی غزنوی

در قرآن مجید اسم «واحد» همراه با اسم «قهار» وارد شده است،چون خدا قاهر هست ، طبعا حدی بر آن حکم نخواهد کرد. و محدود نبودن ملازم با قاهریت است، و ناگفته پیداست موجود بیحد و بیمرز،تعدد بردار نیست. خالقیت صفتی است از اوصاف فعل خداوند. وحدت اطلاقی خداوند مبدا فیض واحدی است که بر همه ی موجودات از ابتدای عرش تا انتهای جهان ماده، گسترده شده است.حقیقت توحید شناخت خداوند واقرار به یگانگی و وحدانیت وی، که قدیم و قائم به ذات خویش است وتوحید بعد از ایمان حاصل می شود، تصدیق یکتایی ویگانگی خدای تعالی ازمحوری ترین مفاهیم در ادبیات فارسی است. ایمان به وحدانیت حق،از مهمترین تعالیم پیامبران الهی از منظرقرآن کریم به شمار می رود ویکتا پرستی از اهداف بعثت پیامبران است.از نظر سنایی صفات خداوند عین ذات اوست. هیچ صفت کمالی بیرون ذات او وجود ندارد وهرچه هست درذات او جمع گردیده است وقابل قیاس با صفات مخلوقات نیست . همانگونه که نظریه عینیت صفات با ذات، در دو مکتب کلامی اشاعرهومعتزله، بر اساس قدیم بودن ذات وصفات خداوند استواراست.سنایی نیزخداوند را یکتا،ازلی وابدی، قائم به ذات،عالم،دانا،لطیف،بصیرو...می داند.