تحلیل نشانهشناسی انتقادی قصیده «العشا الاخیر» با تکیه بر روش متنی و فرامتنی فرکلاف و روش کنش تحلیل تئو ون لیون

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 276

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JALIT-12-2_001

تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

نشانهشناسی شاخه گسترده و فراگیر و متشکل از مکاتب واگرا و همگرا است که به تحلیل نشانههای تولید معنا میپردازد. از مهمترین شاخههای نشانهشناسی، نشانهشناسی انتقادی است که بر پایه زبانشناسی نقش گرای هالیدی بناشده و بر بافت محیطی متن تاکید دارد. پژوهش حاضر میکوشد تا سروده «العشا الاخیر» از امل دنقل را بر اساس اصول نشانهشناختی اجتماعی با بررسی الفاظ و تراکیب متنی و ویژگیهای ساختاری متن و تحلیل بافت محیطی و بینامتنی متن بازخوانی کند. قصیده «العشا الاخیر» حاصل سالهای بعد از شکست ۶۷ است که نابسامانی و تلخی های شکست و پیامدهای آن و انحرافات سلطه حاکم بر مصر و یا کشورهای عربی را به تصویر میکشد. شاعر در این چکامه با بازخوانی گذشته تاریخی و اسطوری و با محکوم کردن اوضاع کنونی،  فریاد تغیر سر میدهد و با هدف القای در این قصیده نقاب گذشته را بر سر کشیده و شخصیتهای تاریخی، دینی و اسطوری را به خدمت گرفته تا تصویری شفاف از اوضاع مصر و ایدئولوژی های خویش ترسیم کند. وی با استفاده از تکنیک های زبانی و قدرت تاثیر گذاری آن، نظام گفتمان انتقادی یکپارچه ای را در برابر سلطه استبداد خلق کرده است با پرداختن به برخی آفات اجتماعی چون فقر و واپسگرایی و نبودن فضای آزادی در فضای جامعه، بر نقش مهم روشنفکر در ایجاد تغییرات در ساختار جامعه تاکید میکند، شاعر برای این منظور براستراتژی بینامتنیت و ریشخند و ناسازواری تکیه کرده تا علاوه بر پویایی شعر خویش، به ایدئولوژیهای گفتمان خویش یک نوع عینیت بخشد و همواره در گفتمانش در کنار بازتاب اوضاع نابسامان مصر و جامعه عرب به مشروعیت زدایی از سلطه حاکم میپردازد.

نویسندگان

علی باقر طاهری نیا

استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

عزت ملا ابراهیمی

استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

حسین الیاسی

دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آقاگل زاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی ...
  • آقاگل زاده فردوس، غیاثیان، مریم السادات (1394)، «رویکردهای غالب در ...
  • اناری، ابراهیم، فراهانی، سمیه (1394)، «هنجارگریزی معنایی در شعر امل ...
  • البحراوی، سید (2007)، شعر الهزیمة و المقاومة، مجلة اوراق اشتراکیه، ...
  • البرزی، پرویز (1387)، مبانی زبان شناسی متن، تهران: مؤسسة انتشارات ...
  • بدیده، رشید (2011)، البنیات الأسلوبیه فی قصیدة بلقیس لنزار قبانی، ...
  • تحربشی، محمد (2000)، أدوات النص، بیروت: من منشورات اتحاد الکتاب ...
  • الجابری، محمدعابد (2000)، المثقفون فی الحضارة العربیة، بیروت: مرکز دراسات ...
  • چندلر، دانیل (1387)، مبانی­­نشانه‌شناسی، ترجمة مهدی پارسا، تهران: سوره مهر، ...
  • خلف کامل، عصام (2003)، الاتجاه السیمیولوژی و نقد الشعر، دار ...
  • الخلیل، سمیر (2012)، علاقات الحضور و الغیاب فی شعریة النص ...
  • خیرآبادی، رضا (1395)، «تحلیل گفتمان انتقادی: شیوه نام گزینی و ...
  • دنقل، امل (1987)، الاعمال الشعریة الکاملة، ط 3، القاهرة: مکتبة ...
  • ربابعه، موسی (2011)، آلیات التأویل السیمیائی، ط 1، الکویت، دار ...
  • سعدیة، نعیمة (2016)، استراتیجیة النص الأنموذجی، سوریة: دارالحوار للنشر و ...
  • شکری هیاس، خلیل (2015)، القصیدة السیر ذاتیة: بنیة النص و ...
  • الشیخ فرج، حمید (2013)، العنوان فی الشعر العراقی الحدیث (دراسة ...
  • عبید، محمدصابر (2012)، فضاء الکون الشعری من التشکیل إلی التدلیل، ...
  • عثمان عباس، شریفة (2009)، أدوات البناء الفنی فی شعر دنقل، ...
  • قمیحة، جابر (1987)، التراث الانسانی فی شعر امل دنقل، مصر: ...
  • قهرمانی، مریم (1392)، ترجمه و تحلیل انتقادی گفتمان، تهران: ناشر ...
  • کندی، محمد علی (2003)،الرمز و القناع فی الشعر العربی الحدیث، ...
  • ماری دینه سن، آنه (1380)، در­آمدی بر نشانه‌شناختی، ترجمة مظفر ...
  • مجاهد، احمد (1998)، اشکال التناص الشعری، القاهرة: الهیئة المصریة العامة ...
  • مرشد محمود، وسن (2017)، التابو و تشکلات السلطة فی شعر ...
  • المساوی، عبدالسلام (1994)، البنیات الدالة فی شعر امل دنقل، دمشق، ...
  • معروف، یحیی (1387)،العروض العربی البسیط، تهران: سمت ...
  • موسوی، سیدرضا (2012)، «ناسازواری هنری در شعر امل دنقل»، مجله ...
  • نجفی ایوکی، علی، وکیلی، زهرا، میرگلویی بیات، نفیسه (1392)، نشانه‌شناسی ...
  • یورگنسن، ماریان، فیلیپس، لوئیز (1395)، نظریه و روش در تحلیل ...
  • نمایش کامل مراجع