دیالکتیک شعر قدسی و شهود معنا در اندیشه بیدل دهلوی
محل انتشار: دو فصلنامه ادب فارسی، دوره: 9، شماره: 1
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 321
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ADFA-9-1_012
تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
سامانه معرفتی و هویت هنری بیدل در دو سطح تجربه شهودی و متن قدسی، قابل واکاوی است که پیوندی وثیق، ازحیث هستیشناسی و معرفتشناسی، این دو لایه معرفتی- هنری را با هم متحد میسازد؛ نخست، تجربه شهودی که ناشی از سلوک «تبتل تا فنا» و معراج «پلهپله تا خدا»ست و دوم، مجموعهای رازآلوده از متنهای قدسی که غزل فلسفی، مقوم آن است. این مجموعه، با زبانی نمادین، وصفناپذیری حق را رمزگشایی میکند و خدا را در مرتبه درک شهودی آدمی مینشاند؛ به دیگر سخن، بیدل معنا را از خلال فرآیند سهگانه تنزیل، تاویل و تفسیر، در متن قدسی بازمیآفریند. پرسشهای بنیادینی که این وجیزه در پرتو فرضیه پژوهش به روشنشدن آن نظر دارد، بدین شرح است: الف. برجستهترین رابطه ممکن و موجود میان تجربه شهودی (لایه معرفتی) و زبان نمادین تاویلگرای بیدل (لایه هنری) چیست؟ ب. علل گرایش بیدل به بیان نمادین در اشعارش چیست؟ در واکاوی این دو پرسش، به آزمون این فرضیه میپردازیم که مبانی هستیشناختی و مبادی معرفتشناختی تجربه شهودی بیدل، نسبتی آگاهانه و ظریف با زبان و صورتگریهای بیان نمادین وی دارد. شاعر برای برگرفتن نقاب از چهره شاهد معنا، به نمادپردازی و آفرینش متون قدسی روی میآورد؛ ازطرف دیگر، سرشت زبانهای طبیعی که در ذیل گفتمانهای تجربهپذیر بشری جای میگیرد، راه را بر تجلی مطلق سد میکند؛ به همین دلیل، بیدل به وساطت خیال، رمز و نماد در پرتو درک صوفیانه، بر این محدودیت زبانی چیره میشود.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مجید آزادبخت
دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس
حسنعلی پورمند
دانشیار گروه پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس
مینا محمدیوکیل
استادیار گروه نقاشی دانشگاه الزهرا
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :