بررسی و باستانسنجی ظروف شیشهای سدههای۳ و۴ ه. ق با استفاده از روش میکروپیکسی مطالعه موردی: مجموعه دوران اسلامی موزه ملی ایران

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 380

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JARCS-12-2_007

تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

باستان­سنجی و آنالیز عنصری شیشههای باستانی در تعیین نوع شیشه­، فنآوری و مواد سازنده ­و همچنین زمان ساخت آن، کاربرد دارد. در مقاله فوق، نتایج آنالیز عنصری تعدادی از شیشه­های سده­های ۳ و ۴ ه. ق که در مخزن موزه ملی ایران نگهداری می­شود؛ ارائه شده است. این نمونه­ها با نگاهی به پراکندگی جغرافیایی انتخاب شده تا بتوان میزان تغییرات ایجاد شده در ترکیبات شیشه را بهصورت محلی در این بازه زمانی تحلیل کرد. نمونه­های آنالیز شده ظروف شیشه­ای در اشکال متنوع با رنگهای سبز، آبی و زرد حاصل از کاوش­های باستان­شناسی است. آنالیز عنصری آن­ها به روش میکروپیکسی انجام و عناصر اصلی و کم­مقدار تشکیلدهنده نمونه­ها اندازهگیری شده است. سنجش و تحلیل شیشه­گری این دوره علاوه بر نمونه­های مذکور با نمونه­های ایرانی موزه کرنیگ که توسط رابرت بریل مورد مطالعه قرارگرفته و همچنین با شیشه­­های هم عصر خود همچون فسطاط در مصر و قصر الحیر در سوریه مقایسه شده است. نتایج نشان می­دهد، نوع شیشههای بهدستآمده در تمام مناطق یاد شده، از نوع سیلیکا ـ سودا ـ آهکی است. میزان اکسیدهای منیزیم و پتاسیم تمام این نمونه­ها، به غیر از نمونه شماره ۱۰و ۱۷ بیشتر از ۵/۲ درصد است، لذا منبع تامین اکسید سدیم، خاکستر حاصل از گیاهان بوده است. نمونه شماره ۱۰ که از هفتوان تپه به­دست آمده از نوع ناترونی بوده که بیشتر از مناطق مدیترانه شرقی به دست آمده است. شیشه­گران این دوره از اکسیدهای فلزی مانند اکسید منگنز، آهن، مس و کبالت، به­عنوان عامل رنگزا یا بیرنگکننده استفاده کرده­اند.

نویسندگان

نوید صالح وند

دانشجوی دکتری باستانشناسی دوران تاریخی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

آرمان شیشه گر

استادیار گروه باستان شناسی، پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی

بهمن فیروزمندی شیره جین

استاد گروه باستان شناسی دانشگاه تهران

داوود آقا علی گل

پژوهشگر پژوهشکده فیزیک و شتابگرها، پژوهشگاه علوم و فنون هستهای

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کامبخش فرد، سیف الله (1374)، معبد آناهیتا کنگاور کاوش­ها و ...
  • (1386)، کاوش­ها و پژوهش­های باستان­شناسی و احیای معماری معبد آناهیتای ...
  • Arne, T.J., 1945. Excavation at Shah Tepe, Iran, Published In ...
  • Baker, P., 2000. Glass Finds, Excavation Of Ghubayra,Iran, edited by ...
  • Bivar, A.H., Fehérvéri, G.,1972. Ghubayra,Survey of Excavtions, Iran,10,Pp.167-168 ...
  • Brill, R. H., 1999. Chemical analyses of early glasses, Vols ...
  • Bugoi, R., Poll, I., Mănucu-Adameşteanu, Gh., Neelmeijer, C., Eder, F.,2013. ...
  • Burney, c., 1970.Excavation At Haftvan Tepe 1968, Iran, 8, Pp. ...
  • Duckworth, C.NCordoba de La Llave, R., Faber, E.W., Govantes Edwards, ...
  • Dyson, R. H., 2011. Peoples and Crafts in Period IVB ...
  • Fleming, S.J., Bedal, L.A., Swann, C.P., 1993. Glassmaking at Geoy ...
  • Gliozzo, E, Lepri, B, Saguì, L, Memmi, I, 2017. Glass ...
  • Grime, G. W. , Watt, F.,1988. Focusing protons and light ...
  • Henderson, J., 2013. Ancient Glass: An Interdisciplinary Exploration, Cambridge university ...
  • Janssens, K., 2013. Modern Methods for Analysing Archaeological and Historical ...
  • Kervran, M., 1978. Les Niveaux islamiques du secteur oriental du ...
  • Kiani, M.Y., 1984. The Islamic City of Gorgan, edited by ...
  • Kordmahini, H., 1982. The glass of Chapter Seven of The ...
  • Kroger, J., 1995. Nishapur: glass at the early Islamic period, ...
  • Lamm, C.H., 1935. Glass from Iran in the national museum, ...
  • Lima, A., Medici, T., 2012. glasses excavated in the Monastery ...
  • Liu, S., Li, Q.H., Gan, F., Zhang, P., lankton, J.W., ...
  • Naumann, R., Naumann, E., 1976. Takht-I Suleiman : Ausgrabung des ...
  • Negro Ponzi,N .,Mariamaddalena.1971. Islamic Glassware from Seleucia, Mesopotamia, 5-6 ,Pp.67-104 ...
  • Phelps, M., Freestone, Ian C., Gorin-Rosen, Y., Gratuze, B., 2016 ...
  • Sayre, E.V., Smith, R.W., 1961. compositional categories of ancient glass, ...
  • Schmit, E., 1935. Rayy Excavation 1934-1936 Seasons, Log Books ...
  • Treptow,T., 2007. Daily Life Ornamented The Medieval Persian City of ...
  • Whitehous, D., 1968. Excavation At Siraf, First Interim Report, Iran, ...
  • Whitehous,D., Whitcomb, D., Wilkinson., 2009. Siraf:History, Topography and Environment, British ...
  • Wypyski, M. T., 2015. chemical analyses of early Islamic glass ...
  • نمایش کامل مراجع