بررسی برخی کهن الگوها در روایات عامیانه با تکیه بر فردوسی نامه انجوی شیرازی

کهن الگو یا آرکی تایپ صور ذهنی مشترکی است که ناخودآگاه جمعی بشر با پیشینه ای چندین هزار ساله و طولانی آن را از نسلهای مختلف به آیندگان منتقل کرده و به صورتهای گوناگون بازتاب یافته است. این صورتها با جلوه گر شدن در نمادهای گوناگون علام هستی به مرز خودآگاهی می رسند. در این پژوهش با بررسی فردوسی نامه اثر ارزشمند انجوی شیرازی که حاوی روایات عامیانه و مردمی از داستانها و حوادث حماسه ملی ایران است برخی از مهمترین کهن الگوها استخراج شده و مورد تحلیل قرار گرفته است. در این اثر، گاه کهن الگوها در قالبها و نمادهای ملموس و محسوس و گاه بر اساس امور متافیزیکی و غیرمحسوس نمایان شده اند. مهمترین و برجسته ترین و پرتکرارترین این کهن الگوها در این دسته از روایات مادر، نقاب، دیو و پری، اعداد و رویا است که در برخی موارد با روایت اصلی شاهنامه تفاوت دارند و در نتیجه تاثیر و تاثر از روایات ملی ساخته و پرداخته شده اند.