بررسی و تحلیل آراء مفسران پیرامون آیات مشتمل بر اسلوب ادبی بلاغی «ما ادراک...» و اعجاز بیانی آن در قرآن

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 282

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PAQ-8-4_006

تاریخ نمایه سازی: 2 شهریور 1400

چکیده مقاله:

یکی از اسلوب­های ادبی قرآن، «ما ادراک...» است که در عصر نزول به­کار می رفته و مردمان آن زمان با کارکردهای آن آشنا بوده­اند و بعدها خیلی مورد توجه نبوده است. از آنجا که یکی از وجوه اعجاز قرآن، وجه بیانی آن است، تبیین معنای این اسلوب بیانی، اهمیت این پژوهش را نمایان می­سازد. این اسلوب که تنها در سور مکی قرآن و آن هم سیزده بار ذکر شده، دارای کارکردهای بلاغی متعددی است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی، به بررسی معنایی و نیز تحلیل صرفی و نحوی «ما ادراک...» و بسامد قرآنی آن پرداخته و دیدگاه های مفسران در ابعاد مختلف اینگونه آیات و از جمله اینکه خطاب به پیامبر (ص) است یا مطلق انسان و... را تبیین نموده و آن را بسته­ اصطلاحی ادبی خاص قرآن دانسته که برای جلب توجه شنونده، هنگام تفخیم و تعظیم مطلب، به هنگام بیان مباحثی بسیار مهم و تاکید بر آنها، همچون قیامت و شب قدر استفاده می­شود و از نشانه های اعجاز ادبی قرآن است که بهترین اسلوب های بلاغی عرب را طبق اهداف خود به کار برده است.  

نویسندگان

زهره اخوان مقدم

دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

زهرا قطبی

دانشجوی دکتری دانشگاه اراک

کیوان احسانی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن عاشور، محمدبن طاهر، (۱۹۸۴م)، التحریر و التنویر، تونس: الدار ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، (۱۴۱۴ق)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر ...
  • اسماعیل بن عباد، صاحب بن عباد، (۱۴۱۴ق)، المحیط فی اللغه، ...
  • آلوسی، سید محمود، (۱۴۱۵ق)، تفسیر روح المعانی، تحقیق علی عبدالباری ...
  • بانو امین، سیده نصرت، (۱۳۶۱ش)، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ...
  • براون، جورج، (۱۳۷۸ش)، پرسشگری، ترجمه سید فضائلی هاشمی، مشهد: آستان ...
  • بلاغی، سید عبد الحجه، (۱۳۸۶ق)، حجه التفاسیر و بلاغ الاکسیر، ...
  • جوادی آملی، عبدالله، (۱۳۹۸ش)، سلسله جلسات تفسیر قرآن، تفسیر سوره ...
  • حسینی زبیدی، محمد مرتضی، (۱۴۱۴ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، ...
  • حسینی همدانی، سید محمد حسین، (۱۴۰۴ق)، انوار درخشان، تهران: کتابفروشی ...
  • دایره المعارف بزرگ اسلامی (بی­تا)، «مقاله استفهام»، تهران، مرکز دائره ...
  • دروزه، محمد عزت، (۱۳۸۳ق)، التفسیر الحدیث، قاهره: دار احیاء الکتب ...
  • درویش، محیی الدین، (۱۴۱۵ق)، اعراب القرآن و بیانه،سوریه: دار الارشاد ...
  • دمامینی، بدرالدین، (۲۰۱۱)، تحفه الغریب علی مغنی اللبیب، اردن: عالم ...
  • راغب اصفهانی، حسینبنمحمد، (۱۴۱۲ق)، المفردات فی غریب القران، دمشق: دار ...
  • زمخشری، محمودبنعمر،(۱۴۰۷ق)، الکشاف عنحقائق غوامضالتنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • سید قطب، شاذلی، (۱۴۱۲ق)، فی ظلال القرآن، بیروت قاهره: ...
  • صادقی تهرانی، محمد، (۱۳۶۵ش)، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و ...
  • صادقی مجد، محمد جواد، (۱۳۸۱ش)، استفهامات قرآنی و جایگاه آن ...
  • صافی، محمود بن عبد الرحیم، (۱۴۱۸ق)، الجدول فی الاعراب القرآن، ...
  • طباطبایی، سوسن، (۱۳۷۷ش)، تحقیق و تحلیل پیرامون استفهامات قرآنی از ...
  • طباطبائی، سید محمد حسین، (۱۴۱۷ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه ...
  • طبرسی، فضلبن حسن، (۱۳۷۲ش)، مجمعالبیان فی تفسیرالقران، گروه مترجمان، تهران: ...
  • طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، (۱۴۱۲ق)، جامع البیان فی تفسیر ...
  • طوسی، محمد بن حسن، (بی­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: ...
  • عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، (۱۴۱۵ق)، تفسیر نور الثقلین، ...
  • عسکری، حسن بن عبدالله، (۱۴۰۰ق)، الفروق فی اللغه، بیروت: دار ...
  • فخر الدین رازی، ابوعبدالله محمدبن عمر، (۱۴۲۰ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: ...
  • فرات کوفی، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم، (۱۴۱۰ق)، تفسیر فرات کوفی، ...
  • فضل الله، سید محمد حسین، (۱۴۱۹ق)، تفسیر من وحی القرآن، ...
  • فوده، عبد العلیم السید، (۱۳۷۲ق، ۱۹۵۳م)، اسالیب الاستفهام فی القرآن، ...
  • فیض کاشانی، ملا محسن، (۱۴۱۵ق)، تفسیر الصافی، تهران: انتشارات صدر ...
  • قرشی، سید علی اکبر،( ۱۴۱۲ق)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ...
  • قمی مشهدی، میرزا محمد بن محمد رضا، (۱۳۶۸ش)، تفسیر کنزالدقائق ...
  • قمی، علی بن ابراهیم، ( ۱۴۰۴ق)، تفسیر القمی، تحقیق موسوی ...
  • مترجمان، (۱۳۵۶ش)، ترجمه تفسیر طبری، تهران: انتشارات توس، تهران ...
  • مصطفوی، حسن،(۱۳۶۸ش)، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران: وزارت فرهنگ و ...
  • مطهری، مرتضی، (بی تا)، آشنایی با قرآن (تفسیر سوره دهر)، ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، (۱۳۷۴ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتاب الاسلامیه ...
  • موذنی، علی محمد، (۱۳۷۶)، «با جاری وحی؛ ما ادریک در ...
  • مهدوی کنی، محمد رضا، (۱۳۹۷ش)، تفسیر سوره مبارکه قدر، قم: ...
  • یعقوبی، احمد بن اسحق، (۱۳۸۲ش)، تاریخ یعقوبی، ترجمه: محمد ابراهیم ...
  • نمایش کامل مراجع