تحلیل زبان تجریدی روزبهان با الگوی مربع نشانه شناسی
محل انتشار: دوماهنامه جستارهای زبانی، دوره: 10، شماره: 1
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 274
متن کامل این مقاله منتشر نشده است و فقط به صورت چکیده یا چکیده مبسوط در پایگاه موجود می باشد.
توضیح: معمولا کلیه مقالاتی که کمتر از ۵ صفحه باشند در پایگاه سیویلیکا اصل مقاله (فول تکست) محسوب نمی شوند و فقط کاربران عضو بدون کسر اعتبار می توانند فایل آنها را دریافت نمایند.
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LRR-10-1_010
تاریخ نمایه سازی: 29 شهریور 1400
چکیده مقاله:
روزبهان بقلی از مهمترین چهره های تصوف در قرن ششم است که زبان عرفانی ویژهای دارد. زبان نزد روزبهان اشکال متنوعی دارد. یکی از این اشکال، زبان تجریدی اوست. پژوهش حاضر در پی آن است با استفاده از الگوی مربع نشانه شناختی به زبان تجریدی روزبهان بپردازد. بنابراین، هدف از انجام این پژوهش آن است که با توجه به بیان ناپذیری تجربه عرفانی، به تبیین خصایص زبان تجریدی روزبهان و به دست دادن بستری برای فهم تجربه او دست یابد. از این رو، نگارندگان پس از تبیین کلیاتی درباره زبان عرفانی او، به نظریه بیانناپذیری زبان عرفان میپردازند تا علت توجه عارف به رویکرد تشبیهی، تنزیهی، سلبی و ایجابی تبیین شود. سپس با تحلیل سازوکار سلبی، ایجابی، تشبیهی و تنزیهی در زبان عارفان، بستری برای رویارویی با زبان تجریدی روزبهان فراهم شود. در ادامه الگوی مربع نشانهشناختی معرفی و وضعیتهای دهگانه نشانهها تحلیل و بررسی میشود.
چنین مطالعه ای آشکار می سازد که زبان تجریدی روزبهان از میان سه تقابل، یعنی تباین منطقی، تضاد و استلزام، گرایش بیشتری به تباین منطقی دارد. این امر از آنجا ناشی می شود که روزبهان معمولا از مقوله های کلان و عظیم هستی سخن می گوید که در دو قطب کاملا متناقض قرار دارند. بنابراین، او گاه این دوگانی ها را کنار هم قرار می دهد و جمع می کند و فراواژه «مرکب» می سازد. گاه هر دو مقوله را سلب می کند و فراواژه «خنثا» می آفریند و گاه با سلب یکی و ایجاب دیگری «نماگر مثبت» می آفریند. گاهی نیز هم زمان یک مقوله را هم سلب و هم ایجاب می کند و فراواژه «بی نام» تولید می کند؛ اما به هر روی، از آنجا که روزبهان از ساحتی سخن می گوید که به تعبیر خود وی، انسان عارفگویی ناسوتی است که سر لاهوت را بهزبان می آورد، از این رو تباین منطقی که مستلزم جمع ضدین است، در زبان تجریدی وی بیش از همه تقابل ها بهچشم می آید. در ضمن، فراواژه های مرکب، خنثی، بی نام و نماگر مثبت که مایه های تجریدی تجربه را افشا می کنند از فراواژه های پرکاربرد زبان تجریدی روزبهان بهشمار می آیند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
زهرا افتخار
University of Isfahan
حسین آقاحسینی
Professor of Persian language and literature
مسعود آلگونه جونقانی
Assistant professor of Persian language and literature
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :