تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شفقت به خود، تحمل پریشانی، و تنظیم هیجان در دانش آموزان با اختلال اضطراب اجتماعی

زمینه و هدف: اضطراب­ اجتماعی یکی از ناتوان کننده ترین اختلالات اضطرابی است که در زندگی شخصی، تعاملات اجتماعی، زندگی حرفه­ای، و سایر ابعاد زندگی فرد، سازش­نایافتگی ایجاد می­کند. در این ارتباط پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شفقت به خود، تحمل پریشانی، و تنظیم هیجان در دانش آموزان با اختلال اضطراب اجتماعی انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش نیمه­ آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر متوسطه مبتلابه اختلال اضطراب اجتماعی شهر تهران در زمستان ۱۳۹۵ بودند که از بین آنها تعداد ۶۰ نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ۳۰ نفر آزمایش و گواه جایدهی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل چهار پرسشنامه استاندارد اضطراب اجتماعی (کانور و همکاران، ۲۰۰۰)، شفقت به خود (نوربالا، ۱۳۹۲)، تحمل پریشانی (سیمون و همکاران، ۲۰۰۵)، و تنظیم هیجان (گارنفکس و همکاران، ۲۰۰۱) بوده است. برنامه درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در ۸ جلسه برای گروه آزمایش انجام شد. در پایان داده های به دست آمده با آزمون تحلیل کوواریانس تک ­متغیره و چندمتغیره تحلیل شدند.  یافته ها: نتایج تحلیل داده ­ها نشان داد که درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در کاهش اضطراب اجتماعی و افزایش شفقت به خود، افزایش تحمل پریشانی، و تنظیم هیجان دانش آموزان تاثیر داشته است. همچنین نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میزان تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش اضطراب اجتماعی (۲۸۸/۸۱۷F=، ۰/۵۳۵= η، ۰/۰۵ p<)، افزایش شفقت به خود کلی (۱۴۹/۱۹۶F=، ۰/۶۲= η، ۰/۰۵>p)، تحمل پریشانی کلی (۳۵۲/۸۸= F، ۰/۵۶= η، ۰/۰۵>p)، و تنظیم هیجان (۱۸۵/۸۴۲F=، ۰/۵۷= η، ۰/۰۵>p) معنادار بوده است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش می­توان گفت در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به دانش آموزان آموخته می شود که به جای اجتناب فکری و عملی از افکار و موقعیت هایی که در در جمع با آنها روبرو می شوند با افزایش پذیرش روانی و ذهنی نسبت به تجارب درونی، با اضطراب اجتماعی مقابله کنند. همچنین رویارویی فعال و موثر با افکار و احساسات،  تغییر نگاه نسبت به خود، و بازنگری در ارزش­ها و اهداف زندگی را می­توان از عوامل اصلی موثر در روش درمان پذیرش و تعهد دانست.