ارزیابی میزان کاهش شدت صوت در گیاه ناترک (Dodonaea viscosa L.) به عنوان دیوار سبز رایج شهر اهواز

چکیدهزمینه و هدف: آلودگی صوتی، یکی از مشکلات محیط زیست در کلان شهرهاست که در ابعاد مختلف روانی و جسمی، سلامتی انسان را به مخاطره می اندازد و متاسفانه این نوع از آلودگی نسبت به سایر آلودگی ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور پیشگیری از این اثرات و دسترسی به استانداردهای توصیه شده، استفاده از گیاهان به عنوان موانع صوتی، در شهرها امری ضروری است. درختان قادرند تا با اثر آیرودینامیکی خود در نزدیک جاده به عنوان موانع متخلخل عمل کرده و باعث کاهش آلودگی صوتی ­گردند. پیشنهاد می­شود در طراحی پارک­های آینده، استراتژی های کاشت با هدف اثر کاهشی پوشش گیاهی بر آلودگی صوتی تشویق شوند.مواد و روش­ها: تحقیق حاضر به منظور بررسی میزان جذب آلودگی صوتی در یکی از گونه­ها­ی­ رایج گیاهی در فضای سبز اهواز به نام ناترک (Dodonaea viscosa L.) در سال ۱۳۹۷ انجام شد. آزمایشی به­صورت طرح کاملا تصادفی با تیمارهای فاصله منبع صوت تا دیوار سبز (۵، ۱۰ و ۱۵ متر) و ضخامت دیوار سبز (۵/۰، ۱، ۵/۱ متر و صفر به عنوان شاهد) انجام شد. بعد از اخذ صدا به وسیله دستگاه گیرنده، داده ها به نرم افزار متلب (۲۰۱۵) منتقل شد. سپس ویژگی های صوتی از داده ها استخراج شد.یافته­ها: نتایج نشان داد که با افزایش فاصله از منبع صوت در تمامی عرض های ذکر شده، کمینه شدت صوت کاهش یافت و در نهایت دیوار سبز با ضخامت ۱ متر و در فاصله ۱۵ متری، بیشترین کاهش (۴/۶۸ دسی­بل) را در کمینه شدت صوت داشت. همچنین مشخص شد که با افزایش فاصله منبع صوت از دیوار سبز، بیشینه صوت کاهش یافت؛ به گونه­ای که بیشترین بیشینه مربوط به فاصله ۵ متری (۶/۹۱ دسی­بل) و کمترین بیشینه مربوط به فاصله ۱۵ متری (۳/۷۶ دسی­بل) بود. همچنین آنالیز داده­ها نشان داد که در شاهد و سایر ضخامت های مربوطه به دیوار سبز، با افزایش فاصله از منبع صوت، میانگین شدت صوت کاهش می یابد. در ضخامت­های ۱ و ۵/۱ متری با افزایش فاصله از منبع صوت، کشیدگی شدت صوت کاهش یافت. بیشترین واریانس شدت صوت در ضخامت ۱ متری درختچه و در فاصله ۵ متری از منبع صوت وجود داشت و کمترین واریانس شدت صوت نیز مربوط به ضخامت شاهد در فاصله ۵ متری از منبع صوت بود.نتیجه­گیری: اصولا ارتعاش امواج صوتی توسط برگ ها و شاخه­های درختان جذب می شود. هرقدر تراکم درخت بیشتر و فاصله منبع صوت از درخت کمتر باشد، اثر کاهندگی گونه بیشتر است. هرچقدر فاصله دیوار سبز کمتر باشد، به دلیل اینکه زاویه بیشتری در مسیر انحراف موج پیدا ایجاد می­کند و بنابراین موج فاصله زیادتری باید تا دریافت کننده بایستی بپیماید، صدا به مرور کاهش می یابد. با توجه به نتایج به دست آمده، به طراحان فضای سبز پیشنهاد می­شود جهت استفاده از درختچه ناترک به عنوان دیوار سبز و کاهنده صوت، هرس آن با عرض ۱ متری انجام شود و همچنین فاصله آن با آلاینده­های صوتی نزدیک و در حدود ۵ متری باشد.نوع مقاله: پژوهشی