بررسی عقد یا ایقاع بودن ابراء

ابراء«در لغت عرب مصدر باب افعال از ماده »برء« به معنای خلاص شدن آمده است.»ماده ۲۸۹ ق. م«، آن را چنین تعریف کرده است: »ابراء عبارت از این است که داین از حق خود به اختیار صرف نظر نماید.«و یا به تعبیر دیگر، ابراء عبارت است از، اسقاط دین به وسیله داین؛ و با توجه به این تعریف بلا عوض بودن و مجانی بودن ابراء نیز روشن است. در این مقاله به بررسی دیدگاه فقها میپردازیم با طرح این سوال که کلمات مترادف ابراء کدام هستند و آیا ابراء ایقاع به شمار می رود یا عقد؟ واژه ه آی مرتبط با ابراء شامل: اعراض، هبه مجانی، اسقاط، عفو، تحلیل، صدق دادن است و مشهور از فقها ابراء را از جمله ایقاعات دانسته و میگویند: در تحقق ابراء قبول مدیون شرط نیست و حتی در صورت اعلان نارضایی هم ابراء صحیح است. چنین استدلال کرده اند که ابراء اسقاط است و اسقاط هم نیازی به قبول ندارد و به آیاتی استناد کردن «فنظره الی میسره وان تصدقوا خیر لکم بقره /۲۸۰ تا هنگام توانایی مهلت داده شود و اگر صدقه دهید برایتان بهتر است و«ودیه مسلمه الی اهله الا ان یصدقوا نساء/۹۲ :یا دیه ای که به خانواده مقتول داده میشود، مگر آن که خانواده مقتول آن را صدقه دهند