رخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند سورمه (ژوراسیک) در منطقه فارس
محل انتشار: دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی، دوره: 2، شماره: 3
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 105
فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PSJBA-2-3_007
تاریخ نمایه سازی: 2 دی 1400
چکیده مقاله:
سازند سورمه معرف نهشته سنگهای ژوراسیک منطقه زاگرس و یکی از مهمترین سنگ مخزنهای نفت و گاز حوضه خلیج فارس است. این سازند به طور عمده از کربناتهای ستبر لایه و صخرهساز تشکیل شده و با ناپیوستگی فرسایشی از سازندهای نیریز (ژوراسیک زیرین) و فهلیان (کرتاسه زیرین) جدا میشود. به منظور بازسازی تاریخچه رسوبگذاری و شناخت سکانسهای رسوبی نهشتههای ژوراسیک زاگرس سه برش سطحی از سازند سورمه در منطقه فارس داخلی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان میدهند که این مجموعه رسوبی شامل ۱۵ رخساره گوناگون است که در مراحل مختلف تکامل یک پلاتفرم کربناته نهشته شدهاند. گسترش زیاد آهکهای دولومیتی لیتیوتیسدار در بخش آغازین سازند سورمه و هم ارزهای آن در مناطق وسیعی از خاورمیانه نشانه حضور یک دریای اپیریک در انتهای ژوراسیک پیشین (توآرسین) این مناطق است. در اوایل ژوراسیک میانی با تکاپوی گسلهای محدود کننده حوضه به خصوص گسل پیشانی کوهستان و جابجایی بستر رسوبی، الگوی رسوبگذاری به رمپ با انتهای پرشیب تغییر یافت و حوضه درون شلفی پارس پدید آمد. بالا بودن سطح آب دریاها و نرخ بالای تولید کربنات در اواسط ژوراسیک میانی (باژوسین) به رسوبگذاری تناوبی از شیل و آهکهای دوباره نهشته شده (توربیدایت آهکی) در بخش میانی سازند سورمه منجر گردید. با پر شدن تدریجی حوضه درون شلفی پارس در باتونین زمینه حضور دوباره رمپ هموکلینال فراهم شد و تولید کربناتهای کم عمق و نهشتههای تبخیری تا انتهای ژوراسیک ادامه یافت. بررسی تغییرات عمودی رخسارهها و مقایسه با منحنی افت و خیز سطح آب دریاها در ژوراسیک از بودن دو سکانس رسوبی رده دوم در سازند سورمه حکایت میکند که با ناپیوستگی نوع ۱ محدود شدهاند. این دو سوپرسکانس به نوبه خود از شش سکانس رسوبی رده سوم تشکیل شدهاند و با چرخههای رسوبی بزرگ زونی زیرین یک و زونی زیرین دو اسلاس هم ارز هستند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی حسین جلیلیان
استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه پیام نور، ایران