تاملی بر بیتی از محمدبن وصیف سگزی؛ «لتام» یا «لگان»؟

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 450

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JISUK-20-39_004

تاریخ نمایه سازی: 15 دی 1400

چکیده مقاله:

در بسیاری از دست نویس های موجود، به دلیل خطای کاتبان و اعمال سلیقه متعمدانه آنها در تغییر و جایگزین کردن کلمات مهجور، بخشی از واژگان محفوظ در این متون دستخوش تغییر شده است. در این میان، یکی از بایسته های فرهنگی برای پیشبرد زبان و ادبیات فارسی آن است که این واژگان که از بلای تصحیف، تحریف و تغییر چنان کاتبانی به دور نمانده‎اند بازیابی و معرفی شوند. نگارندگان با توجه به اهمیت وافر این نوع از پژوهش، به بررسی و روشن کردن یک جای نام در شعر محمدبن وصیف سگزی پرداخته اند. بنا بر قول نویسنده تاریخ سیستان، محمدبن وصیف، در بیت «به لتام آمد رتبیل و لتی خورد پلنگ/...» به غلبه یعقوب لیث بر رتابله اشاره دارد. «لتام» در این بیت از نظر محققان شناخته شده نیست و این ناشناختگی، مایه برآشفتگی بسیار شده است. این مقاله، ابتدا اقوال مختلف را در مورد واژه مورد مناقشه بررسی و نقد کرده و در نهایت هیچکدام از ضبط ها را نپذیرفته است. نتیجه پژوهش حاضر، پیشنهاد این نکته است که «لتام»، تصحیفی از «لگان / لکان» است.

نویسندگان

اکبر حیدریان

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

داود نقی شیخی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف. منابع فارسی. ...
  • ابوالقاسمی، محسن. (۱۳۸۳). ریشه شناسی (اتیمولوژی). تهران: ققنوس.. ...
  • احمدیان، محمدمهدی و رحمان بختیاری. (۱۳۸۸). «درآمدی بر جاینام شناسی ...
  • اقبال آشتیانی، عباس. (۱۲۹۰). «شعر قدیم ایران: شعر دوره سامانی». ...
  • امامی، نصرالله. (۱۳۹۴). پیشگامان شعر فارسی. تهران: جامی.. ...
  • بیهقی، محمدبن حسین. (۱۳۸۳). تاریخ بیهقی. به کوشش خلیل خطیب ...
  • بیهقی، محمدبن حسین. (۱۳۸۸). تاریخ بیهقی. به تصحیح محمدجعفر یاحقی ...
  • بیهقی، محمدبن حسین. (۱۸۶۲). تاریخ بیهقی [چاپ سنگی]. کلکته: بی ...
  • تاریخ سیستان. (۱۳۱۴). تصحیح محمدتقی بهار. تهران: کلاله خاور.. ...
  • ترکی، محمدرضا. (۱۳۹۴). پیش گامان شعر فارسی. تهران: سمت.. ...
  • حبیبی، عبدالحی. (۱۳۴۴). «رتبیلان زابلی». یغما. شماره ۲۰۶. صص: ۲۸۸-۲۸۱.. ...
  • حبیبی، عبدالحی. (۱۳۸۰). تاریخ افغانستان بعد از اسلام. تهران: افسون.. ...
  • عنصری بلخی. (۱۳۶۳). دیوان عنصری بلخی. تصحیح محمد دبیرسیاقی. تهران: ...
  • فرخی سیستانی. (۱۳۱۱). دیوان حکیم فرخی سیستانی. تصحیح علی عبدالرسولی. ...
  • قائم مقامی، سیداحمدرضا. (۱۳۹۵). «رتبیل درست است یا زنبیل». گزارش ...
  • کهزاد، احمدعلی. (۱۳۲۷). «لشکرگاه». مجله آریانا. شماره ۶. صص ۲۹-۱.. ...
  • لسترینج، گای. (۱۳۷۷). جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی. ترجمه ...
  • متینی، جلال. (۱۳۴۶). «رسم الخط فارسی در قرن پنج هجری». ...
  • مجتبایی، فتح الله. (۱۳۹۵). «یک واژه یونانی در وندیداد: از ...
  • محمدی خمک، جواد. (۱۳۹۹). «بسکو یا بسکر؟ جای نامی در ...
  • مستوفی، حمدالله. (۱۳۶۲). نزههالقلوب. به کوشش گای لیسترانج. تهران: دنیای ...
  • مومن، محسن و همکاران. (۱۳۹۳). تاریخ ادبیات فارسی (۱). قم: ...
  • وفایی، عباسعلی و دالوند، یاسر. (۱۳۹۵). پیشگامان نظم فارسی. تهران: ...
  • یاحقی، محمدجعفر. (۱۳۹۷). «گرگسار یا کرگسار؟». جستارهای نوین ادبی (ادبیات ...
  • ب. منابع عربی. ...
  • الکرباسی، محمد صادق محمد (۱۴۳۳). دایرهالمعارف الحسینیه (المدخل الی الشعرا ...
  • نمایش کامل مراجع