تبارشناسی کیمیای اسلامی در تناظر علم و هنر

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 375

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_VISUA-6-2_001

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1400

چکیده مقاله:

کیمیا یکی از مهم­ ترین شاخه ­های علوم غریبه است. در فرهنگ امروزی، کیمیاگری با جنبه ­ا ی سحرآمیز در اذهان تداعی می گردد؛ اما پیش تر این گونه نبوده است. زوایای پنهان و رازآمیز کیمیاگری با قدمتی باستانی، سبب گستردگی مفاهیم و در نتیجه، ابهام آن گشته است. با مطالعه­ تاریخ، اهمیت جایگاه کیمیا در شاکله ­تمدن ­ها احراز می­ شود؛ زیرا از ابتدای خلقت تا به امروز پا به پای بشریت همراه بوده، جلوه­ های متنوعی چه مادی و چه معنوی از خود نشان داده و شاخه­ های متعدد علوم از آن منشعب شده است. این که کیمیا چه ماهیتی داشته و نسبت آن با علم و هنر چه بوده، پرسش این پژوهش است. با توجه به این که شناخت کیمیا و دست یابی به جایگاه آن در تمدن بشری هدف اصلی این پژوهش است، در این مقاله، منابع تاریخی و پژوهشی به روش کتابخانه­ ای جمع ­آوری شده ­اند. مطالعه­ متون کیمیاگری با رویکرد میان رشته ­ای و شیوه­ توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. در مقایسه­ ویژگی­ های چند جانبه­ کیمیا می توان نتیجه گرفت که، با این که کیمیاگری ابتدا، علم است و بعد، در هنر ریشه دارد، اما در دوره­ اسلامی به دلیل بعد معنوی، به هنر نزدیک تر می باشد و دو وجهی بودن، کیمیا را متمایل به هنر می کند تا علم مادی­گرا. هم چنین، کیمیا نه تنها فراتر از شاخه­ علم و هنر بوده، بلکه شکل­دهنده­ عرفان در تمدن­ های بشری است.

نویسندگان

نجمه دستغیب

دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران.

فاطمه کاتب

استاد، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران.

غلامعلی حاتم

استاد، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم (۱۳۸۶). ترجمه سید محمدرضا صفوی، قم: برهان ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله. الرساله الشمسیه، نسخه خطی شماره ...
  • ابن ندیم، محمد بن اسحاق (۱۳۴۶). الفهرست، ترجمه محمدرضا تجدد، ...
  • بلعمی، محمد بن محمد (۱۳۷۸). تاریخنامه طبری، جلد ۱، به ...
  • بورکهارت، تیتوس (۱۳۸۸). کیمیا: علم جهان، علم جان، ترجمه گلناز ...
  • بیگ ­باباپور، یوسف (۱۳۸۹). «نگاهی اجمالی به پیشینه علم کیمیا ...
  • پازوکی، شهرام (۱۳۹۲). رویکردهای عرفانی به هنر اسلامی، جستارهایی در ...
  • جابر بن­ حیان (۲۰۰۸). مجموعه مصنفات فی الخیمیاء و الاکسیر ...
  • خزائیلی، محمدباقر؛ منتظرالقائم، اصغر و میرجعفری، حسین (۱۳۹۱). «بررسی مقایسه ...
  • خوش­زبان، فرحناز (۱۳۹۷). «بررسی جایگاه علوم غریبه در آیات و ...
  • دادور، ابوالقاسم؛ دالایی، آزاده (۱۳۹۵). مبانی نظری هنرهای سنتی (ایران ...
  • رازی، محمد بن زکریا، الاکسیر، نسخه خطی شماره Or ۱۳۰۰۶، ...
  • رازی، محمد بن زکریا و کراوس، پل (۲۰۰۵). رسائل فلسفی، ...
  • رازی، محمد بن زکریا (۱۳۴۹). کتاب الاسرار یا رازهای صنعت ...
  • سلیگمن، کورت (۱۳۷۷). تاریخ جادوگری، ترجمه ایرج گلسرخی، تهران: علم ...
  • سیاری، سعیده و فرامرز قرامکی، احد (۱۳۸۹). «مطالعات میان رشته ...
  • سیاه­پوش، سید ابوتراب (۱۳۹۲). «بررسی برخی از عناصر سنت های ...
  • فارابی، ابونصر محمد بن محمد (۱۳۸۱). احصاءالعلوم، ترجمه حسین خدیوجم، ...
  • فائق خطاب، فرات (۱۳۵۶). «قصه الرموز و المصطلحات و المعادلات ...
  • فرامرزنسب، رضا؛ احمدی، زهرا و موسوی، سید محمد (۱۳۹۵). «نقش ...
  • فغفوری، رباب (۱۳۹۵). مبانی نظری کتیبه نگاری در معماری اسلامی ...
  • قیومی بیدهندی، مهرداد و مجتهدزاده، روح الله (۱۳۹۷). «جایگاه مفهوم ...
  • کرمانی، حسن بن زاهد، مقلادالکنوز، نسخه خطی شماره ۱/۱۲۸۸۹، تهران: ...
  • کلباسی اشتری، حسین و پاشایی، حسن (۱۳۹۶). «جستارهای هانری کربن ...
  • کوهکن، رضا (۱۳۹۵). «مورخ یا کیمیاگر به مثابه ریشه شناس: ...
  • کوهکن، رضا و جوهرچی، محمد (۱۳۹۸). «سر اسرار کیمیای رازی: ...
  • گنون، رنه و دهشیری، سید ضیاءالدین (۱۳۷۴). «مفهوم سنتی هنر»، ...
  • گوهری، مصطفی و کاظم­بیگی، محمدعلی (۱۳۹۴). «وضعیت علوم غریبه پس ...
  • لری، پیر (۱۳۸۴). «کیمیا در آثار جابر بن حیان»، تاریخ ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۳۶۳). بحارالانوار، ترجمه ابوالحسن موسوی همدانی، ...
  • مقدم حیدری، غلامحسین و کاوسی رحیم، علی (۱۳۹۵). «جایگاه تجربه ...
  • نظری، سعید؛ نیک­سرشت، ایرج و برزگر­کلیشمی، ولی­الله (۱۳۹۶). «نگاه رازی ...
  • نصر، سیدحسین (۱۳۸۸). علم و تمدن در اسلام، ترجمه احمد ...
  • نصر، سیدحسین (۱۳۹۵). دین و نظام طبیعت، ترجمه محمدحسن فغفوری، ...
  • نصیری محلاتی، احمد و حسینی شاهرودی، سید مرتضی (۱۳۹۵). «نگرشی ...
  • واعظ کاشفی، حسین. اسرار قاسمی، نسخه خطی شماره ۱۰/۲۸۵۰۰، تهران: ...
  • Kalec, S. (۲۰۰۸). Initiatic potentials of operative alchemical work, Alchemy ...
  • Kouhkan,R. (۲۰۱۵). Pensee alchimiique de Tughrai, Sarrebruck: universitaisres europeennes. ...
  • Lory, P., Corbin, H. (۱۹۸۶). L'Alchimie comme art hiératique. L'Herne, ...
  • Martin, S. (۲۰۰۶). Alchemy and Alchemists, Harpenden: Pocket Essentials. ...
  • Nummedal, T.E. (۲۰۱۱). Words and works in the history of ...
  • نمایش کامل مراجع